van de voorpagina

Jean-Luc Marteil, Visa-tovenaar

Heel Citroën-Forum kent Kees “Visa GTI 115” als een groot verhalenverteller. Kees zuigt die verhalen niet uit zijn duim, hij reist heel Europa af om uit de eerste hand waargebeurde Citroën-avonturen op te tekenen. Nu neemt hij ons mee naar de Pyreneeën, naar een heuse Visa-tovenaar. De pot met “1000 Pistes”-toverdrank staat er al te borrelen.

Ik ken de naam Jean-Luc Marteil uit mijn immense verzameling autobladen. Reeds in de jaren ’80 kom ik zijn naam regelmatig tegen en ook nu nog zo af en toe. Jean-Luc is sinds 1982 een fanatieke autosporter. We zijn inmiddels ruim over de 30 jaar autosport heen, dus dit moet volgens mij een heel bijzondere man zijn. Daarom wil ik hem graag ontmoeten; ik spoor hem op en maak een afspraak. Hij reageert dat hij woensdag 25 maart thuis zal zijn. Ik vertrek dan vanuit Urugne en moet er 50 kilometer voor rijden om in een piepklein dorp aan te komen. Het is ver in de bergen van de Pyreneeën op een streep afstand van de Spaanse grens en bij een huis met een prachtig uitzicht over het dal, dat belooft wat!

Natuurlijk ben ik precies op de afgesproken tijd en wordt reeds opgewacht. Ik ontmoet een zo te zien vriendelijke man: Jean Luc Marteil die geboren is in Bayonne in 1952. Hij begeleidt mij naar zijn atelier, een simpel gebouw naast zijn huis dat vol staat met de mooiste apparatuur en machines. Ik sta direct oog in oog met een heuse Visa 1000 Pistes. Een geheel conform het reglement gebouwde ‘groep B’-rallywagen, heel bijzonder en in absolute topconditie. Dat wil dus zeggen dat hij helemaal van polyester is behalve het dak.

Als ik om me heen kijk, blijkt het hele gebouw vol met Visa-competitieonderdelen te liggen. Je begrijpt dat het water dan bij mij door de mond loopt. Iemand die zich helemaal op deze bijzondere materie zoals de 4x4 aangedreven Visa’s heeft gespecialiseerd, ontmoet je niet iedere dag. Alles ruikt en ziet er uit naar zeer speciale onderdelen; sommige herken ik niet eens. Jean-Luc laat me werkelijk alles zien: overal motoren, cilinderkoppen, nokkenassen, kleppen, veel speciale zuigers, krukassen, spruitstukken, vliegwielen, versnellingsbakken, enz. Alles is prachtig mooi schoon. Als de kasten open gaan, staan daar de speciale 4x4-aandrijfonderdelen. Hier ligt genoeg mooi spul om nog lang voort te kunnen. Al deze 4x4-onderdelen zijn toen speciaal door Dennis Mathiot voor deze Visa’s ontwikkeld. Hij was het ook die de 200 Visa 1000 Pistes op onze aarde bracht en tot een competitieleven wist te wekken.

Volgens Jean-Luc zijn de motoren en de gehele mechaniek best betrouwbaar en tegen het geweld bestand. Alleen de gehuurde 1000 Pistes worden door de niet-eigenaren stuk gereden. Ik zie een zuiger uit de motor die door Yves Mathon, de huidige baas van Citroën Racing, is stuk gereden; een kromme drijfstand en een stukje zuiger die ik herken uit mijn Panhard-tijd.

Langzaam maar zeker kom ik er achter dat vrijwel alle 1000 Pistes die er momenteel in competitie rijden - en dat zijn er niet zo veel - dankzij Jean-Luc Marteil hun kunsten kunnen vertonen. Dit is echt het adres dat de zeer speciale onderdelen aan de diverse verhuurders levert. Het inbouwen doen ze dan zelf. Ook in België is de 1000 Pistes voorzien van Marteil-mechaniek. Dat de 1000 Pistes best taai zijn in de strijd komt doordat ze vrijwel niets wegen met hun koets uit polyester.

Op het gebied van schokbrekers en vering zie ik de mooiste onderdelen van Viarouge, tevens uitlaatsystemen en remmerij. Je weet niet waar je kijken moet. Op mijn vraag om alles op de foto te mogen zetten, vindt hij dat geen enkel probleem en ook ‘zijn’ 1000 Pistes wordt speciaal voor mij gestart. Het geluid uit een top geprepareerde motor in het vooronder spreekt me natuurlijk aan en hij zegt dat 9000/9200 toeren geen probleem zijn. Het klinkt mij als muziek in de oren. Ook krijg ik een cardanas in mijn handen gedrukt. Het is er een van een BX 4x4 TC. Die past ook in de Visa en dankzij het carbonfiber weegt hij maar een derde van de originele metalen uitvoering.

Zijn eerste levensjaren woonde Jean-Luc in de regio Bayonne en vanaf 1971 tot 2001, toen hij voor Citroën actief was, in de regio Parijs. Ook het bedrijf van Denis Mathiot is in de regio van Parijs en daar heeft Jean-Luc het vak en de specialistische kennis opgedaan. In 2002 is hij teruggekeerd naar het bergdorp waar hij nu nog steeds woont. Zijn staat van dienst is enorm. Citroën begon in 1981 de autosport met een Visa groep 5, een product dat voortkwam uit de Visa Super X. In 1982 bouwde men de 200 Visa’s Trophée groep B. In 1982 en 1983 rijdt Jean-Luc in de Trophée, in 1984 met een Chrono 1440 groep B. De jaren 1985, 1986 en 1987 worden de succesvolste met de Visa 1000 Pistes. Aan vrijwel alle toen belangrijke wedstrijden wordt deelgenomen, waaronder ook de Acropolis en ook een op het eiland Réunion. In 1988 gaat Jean-Luc Marteil zijn heil zoeken in de Citroën AX Sport, vervolgens gaat hij van 1989 tot en met 1992 verder in de AX groep A, waarin hij in 1992 zelfs kampioen wordt. De jaren 1993 tot en met 1995 neemt hij plaats in een Citroën ZX 16V zowel voor groep N als voor groep A.

In al die tijd komt ook af en toe de Visa nog in actie. In 1998/’99 komt de Visa weer wat vaker aan de start in de belangrijkste rally’s op onverhard, zoals de Rallye Mille Pistes in de Provence. Weliswaar op een lager pitje, blijft Jean-Luc al die tijd de Visa 1000 Pistes trouw. Hij verschijnt alleen op de evenementen die hem aanstaan. De laatste leuke uitstap was de deelname aan de Rally du Maroc in 2012. Momenteel is rallyrijden erg kostbaar, ook voor een pensioengerechtigde. In het werkbare leven was hij werkzaam bij het Franse EDF, waar hij veel vrijheid kreeg om dat met de autosport te combineren.

Na twee uur vind ik het tijd om weer op te stappen en bedank Jean-Luc Marteil voor zijn gastvrijheid. Op weg naar mijn auto zie ik nog een terrein met onder een afdak een Visa 1000 Pistes in opbouw; hij is onlangs gespoten en moet verder worden afgebouwd. In de hoek staat er ook nog een die speciaal voor autocross is bestemd. Voor mij weer een ritje terug naar de caravan in Urugne. Morgen koppel ik die weer aan mijn auto, want dan gaan we verder naar het zuiden, nog meer Citroën-avonturen tegemoet.

tekst en foto’s: Visa GTI 115

Precies het Visa Paradijs!

Erg mooie stukje!

Theo Maassen zei ooit over Barbapapa dat hij het onbegrijpelijk vond dat iemand die kon worden wie hij wilde, er voor koos om als roze pop te spelen in zo’n slechte tekenfilmserie. Daar moest ik aan denken bij het lezen van het stukje over Jean-Luc de Tovenaar. Als die man echt tovenaar is, dan verdoe je je tijd toch niet door het werken aan Visa’s!!!

Grapje Kees! Leuk verhaal.

Weer een top verhaal, ....., nog meer Citroën-avonturen tegemoet? Laat maar komen, leest vlot weg.

Kees, weer een bijzonder verhaal! Leuk opgeschreven ook. Blijf ons verrassen!

Patrick

mooi verhaal

ook mijn mille piste is voorzien van onderdelen geleverd door deeze man

en ik heb het plan om nog meer onderdelen bij hem te kopen

om mijn spirit 330 weer knap rijdbaar te maken

ondanks dat hij niet duur is zijn de spullen ook niet goedkoop

maar altijd nog beter betaalbaar dan in Nederland

en vooral gewoon leverbaar

Zekers een mooi verhaal Kees,
Misschien leuk om ook op de VISA sport club fb site te zetten als dat van jou mag Kees?

Jeroen, Ik vind het prima.

Inmiddels hebben ook al heel veel mensen dat verhaal gelezen.

En ook mooi dat het Visa sportieve deel weer opnieuw wordt opgestart.

Nu de liefhebbers eens bijeen brengen.

Maar eerst maar eens inventariseren.

Er is nog veel meer info, bekijk mijn topic.

Echter, ik heb geen FB.

Moet je snel een FB aanmaken, bijna dagelijks krijg ik daar wel een filmpje of een foto van VISA sport club

Mooi om te horen dat onze pagina in de smaak valt. 

Heel zeker.

van de voorpagina

Visa-leut en Visa-leed

Toen in 1978 de Visa verscheen, kon niemand denken dat er ooit grote rallysuccessen mee behaald zouden worden. Op het eerste gezicht lijkt een sportieve Visa nog altijd een schaap in wolfskleren, maar in de handen van Jean-Luc Marteil wordt de Visa een gevreesd monster. Uit de pen van Kees “Visa GTI 115” wordt de rally Terre de Langres een spannend verhaal.

De Terre de Langres is een rally van twee dagen die geldt voor het Championnat de France des Rallyes Terre. Dit kampioenschap wordt verreden op terre, dus onverhard. We hebben ons geïnstalleerd op de camping aan de stadsmuur van Langres, Haute Marne (52). Alle deelnemers verzamelen zich bovenop de citadel tussen de niet meer in gebruik zijnde legerbarakken. Volgens de deelnemerslijst komen er 105 moderne rallyauto’s en 28 VHC’s, het oudere spul.

Het is vrijdag de 24e, dus we gaan eens kijken. De keuring van de 1000 Pistes van Jean-Luc Marteil staat om 17 uur gepland. Er staan nog een 1000 Pistes, een Chrono groep B en een Visa GT F2000 in de deelnemerslijst. Daarnaast is er een hele vloot andere Citroëns: elf DS3 R3, twee DS3 R5, zeven Saxo 16v, waarvan drie T4, twee C2 Max en zelfs een C4 WRC. Ook zie ik verderop nog een ZX 16v. Er zijn veel deelnemers uit heel Europa voor de klasse Citroën DS3 R3 en Peugeot 208 VTi. Dit belooft dus een prachtig evenement te worden dat al voor de 17e keer georganiseerd wordt door ASA Langres.

Vrijdagmiddag loopt het vol met de hele deelnemersvloot van 130 wedstrijdauto’s. Geluk! Ik loop al jaren achter de Visa 1000 Pistes van Milano Racing aan en het lukte me nooit om deze te zien. Dit weekend pakt Milano Racing uit Marseille flink uit met de inschrijving van maar liefst vier Lancia Delta HF Integrale; ja, de echte uit de jaren ’80. En jawel, ook de door mij gezochte Citroën Visa 1000 Pistes staat in die rij: top! Ik kan het niet laten om wat te zeggen van de vele illegale onderdelen die aan deze Citroën Visa zijn geschroefd. Ze moeten lachen en geven me gelijk, maar we zijn hier in Frankrijk. “Allemaal voor de veiligheid”, houden ze vol. Toch is dit naar mijn mening niet leuk voor iemand die wel met een originele auto aan de start verschijnt.

Ik volg de Visa 1000 Pistes van Jean-Luc Marteil. Eerst komt de administratieve afhandeling, die voor iedereen een heel lange wachttijd oplevert en het humeur niet ten goede komt. Daarna kan je aansluiten in de rij voor de technische keuring. Ik vind de keurmeester heel erg streng, deze FFSA-afgezant. Maar goed, hij behandelt iedereen gelijk door echt alles te controleren, omdat de regels in 2016 sterk zijn aangepast ten aanzien van helm, kleding, stoel, gordels en rolkooi. Als dan de sticker van de goedkeuring door hem geplaatst is, vind ik het na vele uren slenteren wel genoeg.

Ik tref een goede vriend van Jean-Luc Marteil uit de buurt van Parijs. Hij was blij en verrast te spreken met degene die ruim een jaar terug een artikel over JLM had geschreven. Hij vertelt me zelfs dat hij dit artikel heeft laten vertalen en het diverse keren gebruikt heeft voor het een en ander. Ook blijkt dat hij thuis van alles heeft staan rond mijn vorige hobby, de Renault Alpine. Hij heeft een Alpine A110, een A310 V6 Pack GT, een A310 viercilinder, twee stuks R5 Alpine Turbo serie 1 en nog meer. Ik moest me inhouden, maar vroeg haast weer: “Mag ik eens langskomen?”

Op zaterdag willen we ons installeren langs de eerste proef, want daar zie je alle deelnemers nog langskomen. De hele nacht komt het werkelijk met bakken uit de hemel vallen; niet normaal. Ik denk dat de proeven in modderpoelen zullen veranderen. Mogelijk is dat ook leuk om te zien en misschien danst de vederlichte Citroën Visa 1000 Pistes er wel vrolijk overheen! Gelukkig is de start van de eerste proef pas om 11:33, dus we kunnen nog wachten tot het wat minder regent voor we op pad gaan. Mijn Belgische campingbuurman vertelt dat het hele programma is veranderd door het weer, want dat over de eerste twee proeven niet op snelheid kan worden gereden. We moeten dus op goed geluk ergens gaan kijken. Dat valt niet mee, want dit is voor bezoekers een onvriendelijk evenement. Dat komt omdat ze op paden rijden die niet op een kaart staan en waar je dus slecht bij kan komen. Uiteindelijk vinden we toch een mooie plek. Aan het einde van de eerste dag moet het achterdifferentieel van de 1000 Pistes worden vervangen. Het kan niet uitblijven dat er met dit soort wedstrijden brokken gemaakt worden. Er worden diverse auto’s echt tot totale herbouw gereden: als je op hoge snelheid gaat rollen, krijgt je een heel gek model. Meestal blijft dan het merkembleem als enige nog heel.

Zondag komen ze erachter dat een achterwiellager van de Visa wat speling heeft en in de voorlaatste proef breekt zelfs een voorvelg na een harde landing in stukken. Doorzetten, daar gaat het om en Jean-Luc wordt beloond met een mooie derde plaats voor een stel dikke auto’s. Voor zich moet hij twee Ford Escort dulden, ook dat blijven altijd spectaculaire wagens voor dit werk. De prijsuitreiking is natuurlijk een heel feest en als dit achter de rug is neem ik afscheid van de vier mannen van dit bijzondere privéteam uit de Pyreneeën.

De andere Visa 1000 Pistes, die van het team Milano Racing, viel uit nadat bij een sprong de accu gebroken was. De Visa Chrono groep B viel uit omdat de motorophangingen het begaven. De Visa GT F2000 is wel over de finish gekomen. Maandag haken we de caravan weer aan en gaan we op weg naar de Le Mans Classic.

tekst en foto’s: Visa GTI 115

van de voorpagina

Rallye Terre de Lozère

Onze rallyverslaggever Kees “Visa GTI 115” reist naar Mende in Zuid-Frankrijk om de Visa’s in actie te zien bij de Rallye Terre de Lozère. Zoals dat gaat bij Kees, komt hij terug met de belofte voor nog een verhaal: over een DS 21 prototype. Nu eerst de zandpaden op!

We bezoeken weer een rally op onverhard. Dit laatste weekend van augustus is de Rallye Terre de Lozère. De departementshoofdstad Mende waar zich alles afspeelt, staat bij 33°C op zijn kop. Er gaan 130 moderne en maar 23 oude rallywagens van start. Er zijn niet alleen een Citroën C4 WRC, een DS3 WRC, een DS3 R5 en vele DS3 R3 bij, maar ook een Visa GT, een Visa Chrono groep B, een Visa 1000 Pistes EVO groep B en een DS 21 prototype. Dat zijn de Citroëns waarvoor we gekomen zijn!

De Visa 1000 Pistes is die van Jean-Luc Marteil en Vincent Breynat, de Chrono wordt gereden door Jean-Michel Wolff en Pascal Lucon en de Visa GT door de zussen Léa en Solène François. De DS 21 heeft mijn bijzondere belangstelling. Nadat de vorige tijdens de Rallye du Maroc 2014 in vlammen opgegaan was, is er dus toch weer een nieuwe gebouwd, maar nu door een ander team mensen onder aanvoering van niemand minder dan Philippe Wambergue.

Bij zo’n rally ben ik altijd vroeg, zodat ik de aankomst van iedereen rustig kan bekijken. Ook bij de keuring van de deelnemende auto’s ben ik graag aanwezig. Voor de Visa’s is dat geen probleem, maar bij de DS 21 zien de commissarissen een paar vreemde dingen onder de motorkap. Toch krijgt ook deze zijn keuringssticker. Na de keuring wordt alles opgesteld in het parc fermé.

Op zaterdag installeer ik me bij een haakse bocht. Dat is een plek voor leuke plaatjes, maar het is een uitzoekerij om er te komen. Gelukkig gaan de VHC’s als eerste van start, met het nummer 200 van de DS 21 op kop. Als hij komt aanstuiven, is dat een groot spektakel. Philippe Wambergue blijkt ook op zijn 68e nog heel snel te zijn en veel stof te kunnen opwerpen. Ik tel af naar wagen 207, de Visa 1000 Pistes, maar er komt helemaal niets. Dus gaat het verder met Porsches, Lancia’s en Fords. De laatste in de lijst is de Visa Chrono en ook nu ben ik gespannen, maar weer komt er niets! Ook de 130 moderne deelnemers zorgen voor rallyspektakel. Inmiddels zijn er veel kijkers bijgekomen. In tegensteling tot de Terre de Langres zijn er hier voor het publiek veel plekken om te kijken.

Wat was er loos? De Visa Chrono kwam na 400 meter al zonder benzine te staan: vergeten te tanken! Bij de Visa 1000 Pistes brak 200 meter na de start het oog van de fusee af: geen stuur meer, dus einde oefening. De 1000 Pistes wordt helemaal hersteld en de volgende dag doen alle Citroëns gewoon weer mee. Dan verstop ik me vroeg in een bos om een mooie afdaling die met hoge snelheid wordt genomen eens te kunnen beleven. Jé, wat nu? De DS 21 ontbreekt! Ik hoor dat die ergens stilstaat, jammer. Van de Visa 1000 Pistes hoor je de gillende motor met soms 9.000 toeren van verre aankomen en de Chrono doet natuurlijk ook zijn uiterste best. Nu er benzine in zit, gaat hij geweldig goed.

Als er 50 auto’s voorbij zijn, ga ik terug naar Mende om te kijken hoe het met de Visa 1000 Pistes is. “Hij doet het geweldig, maar in de proeven zitten soms te veel rechte stukken, waar de motor te lang op hoge toeren zou draaien, dus moet er regelmatig gas teruggenomen worden,” hoor ik van Jean-Luc en zijn navigator. Verder zijn ze tevreden. De uitval van gisteren is wel jammer, maar dat hoort bij het spelletje. Dat er bij deze auto’s van alles kapot gaat, is geen wonder. Het parcours is niet om aan te zien zo zwaar. Toch vinden velen dit zeker zo mooi als asfaltrally’s.

De Visa vertrekt weer voor een volgende proef en ik zie ineens de DS 21 voorbijrijden: hij doet het dus nog. Ik ga er snel achteraan. Als Philippe Warmbergue uitstapt, zegt hij dat hij uit de wedstrijd is. Daarna geeft hij aan diverse toegestroomde techneuten door wat er aan de hand is: “Steeds hetzelfde liedje, na 10 km geen remmen meer.” Als alles weer rustig is, krijgen Michel Conrad, Vincent Jammes en ome Kees een speciale uitleg van Philippe Wambergue over deze bijzondere DS 21 Proto. Meedenken mogen we ook. Wordt vervolgd!

De Visa 1000 Pistes en de Visa Chrono beginnen aan hun laatste proef en ik ga vast richting het podium. Als de laatste moderne auto’s van het podium gestart zijn, komen de eerste VHC-rijders alweer in beeld. Net als in de Terre de Langres winnen de Belgen Cristophe Jacob en Isabelle Regnier met hun snelle Ford Escort RS 1800. Op de tweede plaats komt nu de Lancia Delta Integrale van Hugo Canavese en Lucie Baud van Milano Racing. De derde plaats is voor de Porsche-rijders Bruno Igounenc en Francis Mazotti. De laatste twee plaatsen in deze uitgedunde VHC-klasse zijn voor Jean-Luc Marteil en Vincent Breynat met de Citroën Visa 1000 Pistes en voor Jean-Michel Wolff en Pascal Lucon met de Visa Chrono. De aanhouders komen dus toch over de streep.

Ook aan dit leuke weekend komt weer een einde. We gaan door naar ons volgende evenement. Dat is op het circuit van Albi, de thuisbasis van de MEP’s. Wie ook van onverhard rallyrijden wil genieten, kan de laatste twee Rallyes de Terre van dit seizoen in zijn agenda zetten: de Terre des Cardabelles vanuit Millau op 7-9 oktober en de Terre de Vaucluse vanuit Courthezon op 11-13 november. Je kunt hier reageren.

tekst en foto’s: Visa GTI 115

Vanuit de DS van Philippe Wambergue ziet dat er zo uit:

Prachtig filmpje: je krijgt een goed beeld van wat de rijders meemaken én van wat Kees ziet!