Spielerei?

In 1923 verscheen het team van Ettore Bugatti aan de start van de Grand Prix de Tourraine met de Type 32. De T32 Tank de Tours, zoals de speciaal voor deze wedstrijd geconstrueerde racewagen snel genoemd zou worden. De revolutionaire gestroomlijnde carrosserie was gebaseerd op de vorm van een vliegtuigvleugel. Iets waar ook concurrent Voisin datzelfde jaar mee experimenteerde. Bugatti? Voisin? Tank de Tours? Waar gaat dit verhaal heen? Ik neem u mee naar de Dordogne.

Op een ogenschijnlijk verloren zondag tijdens mijn vakantie in de Dordogne, breng ik samen met gelegenheidsautovriend Guus een bezoek aan het Chateau de Sanxet. Een klein wijnhuis onder de rook van Bergerac. Vroeger vermaard om zijn zoete, nu minder in zwang zijnde, rode wijnen. Interessante materie voor vinologen wellicht, maar mijn Francofilie ‘beperkt’ zich tot het geluid van krekels in het groen, een glas Ricard in de schaduw van een plataan en een ongezonde voorkeur voor roestend blik van Franse makelij. Een kleine zoektocht op het internet had mij daags voordien op het spoor gebracht van ene Michel Dovaz. Het verhaal van deze vooraanstaand vinoloog, et voila, daar is de link, was op zijn minst hallucinant te noemen. En, niet onbelangrijk, het spoor leidde naar de Dordogne.

Die Michel Dovaz, vinoloog en professor aan de universiteit van Parijs, zo wil de geschiedenis, had er na het einde van de Tweede Wereldoorlog de gewoonte van gemaakt zich te verplaatsen in luxe vooroorlogse automobielen. Kort na de oorlog kon hij de meest exorbitante voertuigen voor een prikje kopen. Niemand had geld voor het onderhoud. Er waren geen onderdelen. Benzine was op de bon en Frankrijk was druk bezig haar bevolking op te stoten in de vaart der volkeren met de massaproductie van goedkope, zuinige autootjes voor alleman. Zo kon het gebeuren dat monsieur Dovaz tussen 1948 en 1970 zo’n zestig ‘voitures de prestige’ wist te verzamelen in het bos achter zijn huis. Auto stuk? Dan kocht hij een andere. De opgereden wrakken hadden geen waarde en verdwenen bij de anderen achter de schuur. Tot er in 1983 een Duits fotograaf op het spoor komt van deze toch wel unieke verzameling en met de propriétaire overeenkomt een fotoboek te maken van deze slapende schoonheden. Dit, overigens ook in het Nederlands vertaalde boek, zet een reeks gebeurtenissen in gang die het leven van Michel Dovaz en zijn slapende verzameling voor altijd op zijn kop zullen zetten.

Belangrijk voor mijn verhaal, is dat een deel van de verzameling, die uit onder andere 21 Bugatti’s (waarvan negen extreem zeldzame) bestond, maar ook uit Alfa Romeo’s, Cisitalia’s, Cords, een Tatra en een Panhard Levassor Dynamique, voor een deel naar de Dordogne zou zijn verhuisd. Naar een museum in Sarlat la Canéda, dat helaas een jaar later haar deuren weer zou hebben gesloten. En naar het Chateau de Sanxet. Waar een deel van de auto’s een plaatsje kreeg in de kleine verzameling van de kasteelheer. En dat museum is wel open voor bezoekers. Nog steeds geen Citroëns, hoewel de historie over Dovaz wel rept van minimaal twee auto’s van ons merk in zijn verzameling, waaronder in elk geval een 2cv. Geen eend in het Chateau. Wel een prachtige Traction Avant 15H die ons de weg wijst over de oprijlaan door de wijnvelden. En inderdaad een aantal indrukwekkende auto’s in het stoffige en overvolle Musee de l’auto du chateau de Sanxtet. Schouder aan schouder staan hier een dikke twintig auto’s van zeer uiteenlopende origine en bouwjaren. Als auto-idioot ben ik natuurlijk diep onder de indruk van exoten als een halve Bugatti, een Salmson of de mij tot dan onbekende ‘Comete’. Een prachtige roomwit met rode coupe in echte Europese jaren vijftig stijl. En dan natuurlijk de ‘Dovaz-auto’s’. De Panhard Levassor, de Cords en een reusachtig gemotoriseerd rijtuig van Clement Bayard. Alles in een schitterende deplorabele staat.

En dan, in een hoek, iets vreemds. Een glimmende aluminium bolide. ‘Modèle unique’, vermeldt het bordje. ‘Citroën Tank Course. Chassis Type A. 4 cylindres, 1600cc. Maximale snelheid 120 km/h. Bouwjaar 1923.’ Een soort artisanale drophead coupe. De koplampen in de spatborden, alsof ze voor de stroomlijn ingeklapt kunnen worden. Ik doe mijn best er in de beperkte ruimte een paar foto’s van de maken. Het logo boven de grille is voor mij als niet kenner van achterwielaangedreven Citroëns het enige aanknopingspunt. Leuk. Een bijzondere verzameling automobielen en dan ook nog dit kleinood. Is het zelfbouw, is het een prototype? Geen idee. Het internet helpt me ook niet verder. In 1923 was het Ettore Bugatti die de Grand Prix bestormde met een gestroomlijnde ‘tank’. Liet de bouwer van deze kleine Citroën zich inspireren door de grote meester? Was het een poging van Andre Citroën om wat van de glans van de Grand Prix-wedstrijden af te laten stralen op zijn producten? De eigenaar van het museum had het helaas te druk om vragen van een nieuwsgierige Nederlander te beantwoorden. Ik ben er van overtuigd dat er mensen zijn die hier meer over kunnen vertellen. Wie het weet mag het zeggen.

Tekst en foto: Marc Zaan