Afgelopen zondag viel me iets op, moest iemand ophalen thuis, auto stond stationair te draaien terwijl ik wachtte. Ik hield de koelvloeistof temperatuur in de gaten, vol verbazing zag ik ‘m boven de 90 uit stijgen. Meestal slaan dan de ventilators aan om bij te koelen, maar dat deden ze pas toen het wijzertje de 100 net voorbij was!

Heb dit zojuist nog eens getest toen ik van m’n werk terug kwam, motor stationair laten draaien, beide ventilatoren begonnen pas te loeien toen het wijzertje de 100 voorbij was, en stopten weer toen het wijzertje onder de 95 gezakt was.

Ik heb het metertje wel vaker voorbij de 90 zien gaan, tot maximaal net voorbij de 90, maar dan slaan de ventilators al aan, niet pas bij 100. Zelfs bij 36 graden (buitentemperatuur) bleef ie altijd onder de 95.

Aangezien de garage bezig geweest is met de airconditioning, vraag ik me af of ze in de buurt van de radiateur ergens een sensor per ongeluk ontkoppeld hebben ofzo, of dat er ergens iets veranderd is waardoor hij nu later aanslaat. Kan dat? En zo ja, waar zitten die sensoren ergens die de ventilators aansturen? Dan kan ik in ieder geval zien of er ergens iets ontkoppelt is…

Ik zie de temperatuur toch liever onder de 90 blijven, zoals ie dat altijd gedaan heeft. Koelvloeistof niveau is nog voldoende, maar is wel erg donker, hoort rood te zijn. Wat ik wel altijd al gehad heb is dat de temperatuur afhankelijk is van bochten. Bocht naar links resulteert in hogere temperatuur, bocht naar rechts is lagere temperatuur dan wanneer er gewoon rechtdoor gereden wordt.

Horen ze bij 90 aan te slaan op lage snelheid en pas bij 100 op hoge? Als dat zo is slaan ze niet aan op de lage snelheid. Wat doen ze als je de airco aanzet?

Volgens mij hebben ze eerder op de hoge stand gedraaid bij 90, nu op 100. Meestal als ik de airco aan zet gaan ze beide langzaam draaien (amper hoorbaar), dat ga ik zo ff proberen

Dit is wat er exact gebeurde toen ik gisteravond thuis kwam

- ik kom thuis na een km of 30 gereden te hebben vanuit m’n werk
- ik laat de motor stationair draaien en hou de temperatuur in de gaten
- als het wijzertje net over de 100 gaat, zie ik heel kort een kleine dip in temperatuur op het metertje en slaan beide ventilators aan op volgens mij de hoge stand, tegelijkertijd kakt het toerental even in omdat de dynamo dan blijkbaar harder moet trekken maar dat herstelt zich vanzelf weer
- de ventilators blijven door loeien tot het metertje naar ~95 gezakt is en gaan dan volledig uit

Ik heb met een collega even gepraat die zelf Volvo liefhebber is en ook wat verstand van de techniek heeft. Hij suggereerde dat de thermostaat niet lekker is.

Dan zou dus het volgende gebeuren (theoretisch):

- ik laat de motor stationair draaien en hou de temperatuur in de gaten
- als het wijzertje net over de 100 gaat, opent de thermostaat zodat de hete koelvloeistof door de radiateur gaat
- de dip van de temperatuurmeter komt omdat de sensor in aanraking komt met koelere koelvloeistof uit de radiateur
- de temperatuur sensor voor de aansturing van de fans komt dan pas in aanraking met de hete koelvloeistof en laat de ventilatoren loeien
- de temperatuur zakt gestaag naar 95 en de thermostaat sluit zich weer, de ventilators stoppen met draaien

Ik vind het wat ver gezocht, voornamelijk ook omdat als de thermostaat sluit, de vloeistof die dan nog in de radiateur zit nog warm is, dan zouden de ventilators niet zo abrupt moeten stoppen maar even doordraaien tot de temperatuur in de radiateur ook gezakt is.

Vandaar dat ik de temperatuursensors verdenk die de ventilatoren aansturen….

Zodra de temperatuur boven de 90 komt op het metertje gaat de motor trouwens ook onregelmatig lopen

In plaats van de thermostaat zou ik het eerst in de temperatuursensor of de verbindingen daarvan zoeken. Dat dipje kan ook komen doordat de boordspanning een dipje heeft door het inschakelen van de fans. Als ze het met airco wel doen in de langzame stand zijn de relais die de fans aansturen in ieder geval goed. Ik ben niet op de hoogte met een zx. Ik weet dus niet of er een sensor inzit die de zaak via een module aanstuurt of dat er een dubbel thermocontact in zit.

Er zal vast wel ergens een sensor zitten die bepaald of de fans hard of zacht moeten gaan draaien, dat was ook mijn eerste gedachte. Heb alleen geen idee waar die zit…

Zal vanavond eens tijd zoeken om door de werkplaatshandboeken te bladeren op zoek naar schema’s

Je kunt beginnen te kijken of er een thermocontact met 3 aansluitingen ergens in de radiateur geschroefd zit.

Daar had ik al naar gekeken, maar los van de slangen die er heen lopen heb ik niets kunnen ontdekken, ik ga vanavond eens verder kijken

Ben na m’n werk even terug geweest naar de garage, omdat ik het nog ff met de monteur over de airco wilde hebben.

Ook verteld over het probleem met de ventilators die te laat aansloegen. Hij vertelde dat ze bezig geweest zijn met de relais die de ventilators in/uit schakelen, ook vertelde hij dat het hem opviel dat de ventilators voluit gaan draaien als de airco ingeschakeld is, terwijl deze normaal heel zachtjes horen te gaan draaien. Dat was mij nog niet opgevallen.

We hebben dus de boel gedeeltelijk uit elkaar gehaald op de parkeerplaats van de garage. Tussen de beide ventilators, zit bovenin een klein kastje, het dekseltje zit met 1 schroefje vast. Achter dat dekseltje zitten 3 relais. 2 groene naast elkaar, en in het midden daaronder een zwarte.

De 2 groene hebben beide 4 contacten en zijn voor het in en uit schakelen van de ventilators (het linker relais voor de rechter ventilator en het rechter relais voor de linker ventilator, Franse logica ofzo). Het zwarte relais beschikt over 5 contacten en is waarschijnlijk bedoeld voor het schakelen tussen lage en hoge stand. Het middelste contactpunt van dit relais was naar achter geduwd en maakte geen contact meer. Na veel gepiel en een half uur prutsen later zat dit contact er weer in en draaiden de ventilators weer op lage stand als de airco ingeschakeld werd, en op hoge stand zodra de koelvloeistof temperatuur boven de 90 uit komt!

Wat betreft de airco, volgens de monteur zou het kunnen zijn dat dit een pomp is die zich automatisch inschakeld wanneer dit nodig is, aan de hand van de druk. Is de druk voldoende, slaat de pomp af, moet er weer druk opgebouwd worden, slaat hij weer aan. Ik vind het een vreemd verhaal, en het verklaart nog steeds niet waarom de pomp dan zo’n herrie maakt, maar het zal wel. Hij wordt wel gewoon fatsoenlijk koud.

Dat van die pomp is denk ik een ander verhaal. Normaliter zit er een beveiliging op die de pomp uitschakelt bij te hoge of te lage druk. Met herrie heeft dat niets te maken.

Dat is ook mijn vermoeden. Ik moet eens uit gaan zoeken hoeveel gram er in moet, ben er al wel achter hoeveel cc olie die pomp moet hebben (175cc volgens Sanden zelf), maar daar wordt waarschijnlijk uit gegaan van een volledig afgevuld systeem.

De airco is voor het laatst gevuld afgelopen maart op de voorjaarsmeeting in Den Bosch, toen ging er 925gr in als ik het me goed herinner, hij schijnt dus vrijwel leeg geweest te zijn, maarja, of die 925 gram dus teveel of te weinig is geweest weet ik niet…

Ik heb hierzo een website gevonden waar wat staat

Daar staat het niet echt duidelijk. Voor de pomp die ik heb staat namelijk het volgende, maar het bouwjaar klopt niet met mijn auto

Compressor: Sanden SD7H15
Bouwjaar :1993-01
Koude middel: R134a
Gram: 750-800
Olie type: PAG 100
ML (milliliter?): 135

Vervolgens staat een stukje verder terug wel het juiste bouwjaar (periode), maar daar staat dan niet meer bij met welke pomp dit is:

Auto: ZX  
Bouwjaren: 1993-98
Koudemiddel: R134a
Gram: 900-950
Olie type: PAG 100
ML (milliliter?): 135

Dus wat nu het juiste is, ik kan wel her en der gaan vragen hoeveel er nu eigenlijk in moet, maar die zullen tegen hetzelfde probleem aan lopen, die komen allemaal met verschillende waarden…

Ik begin zo langzamerhand het vermoeden te krijgen dat er teveel koudemiddel in het systeem zit en dat de pomp voor het vullen in de beveiliging schoot omdat de druk te laag was, en nadat ie gevuld is, hij ermee kapt omdat de druk te hoog wordt omdat er teveel van dat spul in zit.

Een airco systeem vul je altijd met de maximale waarde, je weet namelijk niet hoeveel er nog zit, dus je haalt hem eerst gewoon helemaal leeg.
Daarom duurt het ook zo lang om de laatste resjes uit het systeem te trekken.

Jup, snap ik, maar wat als ze nou niet weten hoeveel er in moet? Die vent die dat deed op de meeting heb ik nergens in een boekje zien kijken hoeveel er in moet ofzo, hij hing die machine er aan, heeft het systeem leeg gehaald en daarna gevuld en kwam toen met de mededeling dat er 925 gram BIJ in gegaan is.

Ik heb hier overigens een .pdf gevonden waar dezelfde gegevens wat duidelijker in staan. Het lijkt er op dat er 900 tot 950 gram in hoort te zitten

Dan heeft “die vent” het toch perfect gedaan?

Idd dat heeft hij prefect gedaan dan met 925.

Hij heeft idd geen boekje, een beetje een airco vul apparaat heeft die waardes voorgeprogrameerd, dus hij selecteerd gewoon het juiste type ZX dan gaat het apparaat aan de slag.

Dat “bij gedaan” is gewoon een simpele manier van uitleg, beetje onhandige woordkeuze dus…

Op het aircoservice-apparaat kan je in het bedieningsmenu het fabrikaat, type en uitvoering van de auto kiezen.
M.a.w. je hoeft het nergens op te zoeken.

Edit: Arjan was me voor.