van de voorpagina

Jack Kerouacs bestseller On the Road dreef eind jaren ’50 vele jongeren de weg op, op zoek naar avontuur. Auteur Christian Oerlemans en fotograaf Cees Lantzendörffer waren erbij. Sterker nog, weinigen hebben de uitdagingen zo expliciet opgezocht als dit tweetal. Het resultaat is een kruidig reisverhaal dat onlangs als boek is verschenen.

“We ontsteken de koplampen. Tot onze onaangename verrassing blijken die op ongeveer vijf meter voor de auto rechts de berm met bloemetjes te verlichten. Oorzaak: onze laatste aanrijding waarbij onder andere een spatbord verkreukeld is geraakt. Weliswaar hebben we dit weer vrij netjes uitgedeukt, maar we vergaten om de koplampen op de spatborden bij te stellen.”

“Op weg naar de Noordkaap” is het bij vlagen hilarische verhaal van twee jeugdige Citrofielen die in 1959 met een Traction Avant ‘Normale’ genaamd Citney uit 1949 naar de Noordkaap gaan met weinig meer dan een gezamenlijk kapitaal van 200 gulden. Onderweg werken de avonturiers in hotels en ze tanken ‘s nachts ‘gratis’ benzine op parkeerplaatsen. Eenmaal op heterdaad betrapt brengen ze noodgedwongen een paar dagen door op een politiebureau en worden gered door hun onderweg gesloten vriendschap met een van Zwedens bekendste schrijvers.  In Kiruna – de noordelijke mijnstad – werken ze wekenlang in een constructiebedrijf voor de mijnen (overdag) en in het plaatselijke hotel (‘s avonds en ‘s nachts). Uiteraard sleutelen ze regelmatig aan hun trouwe Trax. De meest ingrijpende klus is het vernieuwen van de versnellingsbak, waartoe ze de énige Citroën van Kiruna moeten kopen die bij een sloperij staat en 200 kronen kost.

“Het afslopen van de versnellingsbak blijkt een heidens karwei, de halve auto moet zowat uit elkaar gehaald worden, maar om een uur of vier is de klus geklaard. De bak ligt voor de neus van de ontmantelde Citney op de grond en dat is een triest gezicht. Er is niet veel meer van heel, het aluminium huis bestaat hoofdzakelijk uit scheuren waaruit traag nog wat olie drupt. De baas en zijn zoon en de lassers die inmiddels vaak zijn langs geweest met vakkundig commentaar, verzekeren ons dat hier niets meer te repareren valt. Die bak is schroot, er moet een nieuwe komen. Vraag is alleen hoe kom je aan een nieuwe in Kiruna, waar we nog nooit een Citroën hebben gezien?”

“Hij vraagt ijskoud 200 kronen voor de Citroën Sport en voor dat geld mogen we de hele auto hebben. We leggen uit dat we de rest niet hoeven, alleen die bak, maar het is hele auto of niks, dus kopen we er een Citroën bij, onder voorwaarde dat hij de bak er voor ons af sloopt. Samen gaan we kijken naar het Sportje dat er nog een stuk treuriger bij staat dan onze Citney en bovenop een Ford Prefect geparkeerd is.”

Het lukt de reizigers na drie keer monteren en demonteren uiteindelijk om uit twee bakken n werkende bak samen te stellen. Dagenlang bivakkeren ze hiertoe in een dorps parkje vlakbij de sloperij. Na hun bezoek aan de Noordkaap, rijden ze op de weg naar het Zuiden in een ravijn, tijdens hevige stortbuien die de zanderige wegen vrijwel onbegaanbaar maken. Met behulp van een vrachtwagen lukt het om de Citro?n langs de glooiende helling weer zes meter omhoog te sjorren. Hierna rijdt of beter gezegd ploegt Citney, met zijn doorgezakte ‘coque’ nog 15 kilometer over de modderige zandweg naar de dichtstbijzijnde boerderij.

“Na wat horten en stoten lukt het om de motor aan de praat te krijgen. Citney leeft weer. Helaas blijkt hij slechts te beschikken over een vrij bruikbare ´twee´, een luid gierende ´achteruit´, een krakende ?én´ en helemaal geen ´drie´.”

Een helse tocht in blauwe walm en zware stortregens. Ratelend blijft de motor werken, hoewel er een flink gat zit in het carter, waardoor de zwoegende krukas en zuigerstangen zichtbaar zijn. Na lang onderhandelen wordt het trouwe voertuig uiteindelijk aan de boer verkocht voor 50 kronen, om te worden omgebouwd tot ‘kippenhok’ in een dorp ten Noorden van Narvik.

Nog niet moegestreden maakte de auteur Christian Oerlemans een halve eeuw later dezelfde reis opnieuw. De levendige herinneringen zijn opgetekend in zijn reisverslag, waaruit hieronder nog enkele citaten te lezen zijn.

“Hier moet ik toelichten dat we inmiddels de rugleuningen van onze stoelen voorgoed gedemonteerd hebben waardoor de auto van binnen verbouwd is tot slaapkamer met achter de stoelen voornamelijk bed. Bestuurder en bijrijder zitten als ’t ware op de rand van het bed, voorin de auto.”

“Nu verandert het landschap snel; van de kale troosteloze steppen komen we in een prachtig bergachtig landschap, waar Citney vrij steile klimmetjes te verwerken krijgt. De trouwe vierwieler houdt zich kranig, tot onze voortdurende opluchting, en ook de versnellingen werken prima hoewel je bij het terugschakelen beter maar kunt ´dubbelklutsen´ met een dotje tussengas om al te veel gekraak van tandwielen te voorkomen. Bovendien ontdekten we meteen na de start met de nieuwe bak dat er geen neutrale stand in zit, waardoor je op het gevoel z´n ´vrij´ moet zoeken. Voordeel hiervan is dat je met een lichte tik op het handvat in het dashboard van z´n twee naar z´n drie kunt schakelen. Hij glijdt erin als het ware.”

Christian Oerlemans, “Op weg naar de Noordkaap” met foto’s van Cees Lantzendörffer. Uitgeverij Elikser. http://www.elikser.nl

tekst: Christian Oerlemans, foto’s: Cees Lantzendörffer, redactie: Kunstenvlegwerk

Cool! Ik heb dat boek gelijk besteld!

Wat een fantastisch verhaal!

Op naar de boekwinkel.

JW

Nou ehm… Op naar Kiruna, zou ik zeggen!

Dat ook. 

JW

Kijken of dat kippenhok er nog staat…?

Ook naar mij is een exemplaar van dit boek onderweg. Het lijkt mij een mooie voorbereiding op de Raid Arctique.

Woensdag besteld, vrijdag in huis, zondag uitgelezen; moet ik nog meer schrijven ter aanbeveling?

Jij hebt um uit,stuur even door dan

Ik heb het boek net besteld. Heb ik iets om te lezen als er weer gevoetbald moet worden ...

Ik heb het boek zaterdag opgehaald bij de boekhandel in mijn straat.
Ziet er goed uit. Ga er snel in beginnen om vast een beetje in de stemming te komen.

JW

Ik heb het ook al binnen en ben halverwege. Het leest echt lekker weg en schets een mooi beeld. Niet alleen van Zweden maar vooral ook van de tijd.