Het halve werk

Toen ik klein was knutselde ik graag. Er was echter één probleem dat mij daarbij behoorlijk frustreerde: gebrek aan gereedschap. Mijn vader werkte op een kantoor en had twee linker handen dus meer dan een afgeleefde schroevendraaier, een botte zaag en kromme hamer waren er niet in huis.

Toen ik als 16 jarig ventje een bromfiets had geregeld werd knutselen beunen en voor beunen heb je gereedschap nodig. En dat had ik nou net niet. Met geld van de krantenwijk werden de eerste dopsleutels gekocht en hier en daar werd er wel eens wat gedoneerd. Zo had ik na een paar maandjes een setje spullen waarmee je een Peugeot 103SP vrij aardig uit elkaar kon halen. Met het handboek, hulp en vindingrijkheid kreeg ik hem ook weer heel aardig in elkaar.

Van bromfiets naar auto duurde twee jaar en het bij elkaar geregelde gereedschap, veelal van Kinzo, Reactor en Hoky Poky, voldeed niet meer. Inmiddels werkte ik als monteur in een Alfa Romeo garage en ja, daar hadden ze knap spul: Snap-on. Het scheen uit Amerika te komen en het was Heel Duur dus als je wat zou kwijt zou raken, nou, dan zwaaide er wat…

Goed, in de garage kwam ik dus met goed en mooi gereedschap in aanraking en leerde ik ook dat goed gereedschap licht werk maakt. Maar wat is dan “goed gereedschap”? En wat heb je nou écht nodig als amateur sleutelaar, gevorderde beun of beginnende Hobby Bob?

Laten we eens beginnen met de beginnende Citroënist. Je hebt je eerste 2CV, GS, BX, CX of Saxo aangeschaft en je wilt wat kunnen klussen. Begin met de aanschaf van een doppenset met ratel. De ¼ ratel, ook wel babyratelset genoemd, is echt handig. Daarnaast een setje in de maat 3/8 of ½. Daarmee kom je een heel eind. Een set goede schroevendraaiers, een setje tangen met een waterpomptang, een punttang, zijkniptang en eventueel een combinatietang. Daarnaast een complete set steek-ringsleutels. In alle maten. Ja, van 6 mm tot 27 mm. Je hebt ze eigenlijk allemaal wel een keer nodig namelijk. Daarnaast een hamer, een ijzerzaag, meetgereedschap en een bougiesleutel. Heb je een (relatief) moderne auto dan ontkom je niet aan gereedschap om Torx-bouten, moeren en schroeven los te draaien. In de praktijk is een set Torx-schroevendraaiers een belangrijke aanvulling op een selectie kleine Torx-dopjes, want het formaat van zo’n dopsleuteltje maakt vaak dat je niet lekker bij het Torx-schroefje kunt komen. Dit alles kun je natuurlijk in één grote koffer kopen, van een of ander vaag merk uit China, bv bij de Lidl of een van de handelaars die je ook op CitroMobile tegenkomt, maar je kunt er beter voor kiezen om iets te kopen van een merk dat net iets duurder is maar wel véél beter is. Ik zelf heb best aardige ervaringen met het merk Kraftwerk en ook gereedschap van het Duitse Proxxon is echt prima. De Proxxon set met nummer 23 286 is voor de autosleutelaar een heel goed startpunt. Goed betaalbaar, goed passend en sterk gereedschap.

Van beginner naar gevorderde kan snel gaan en dan kom je ook weer op het punt dat je beter en meer spul wil hebben. Nou kun je met gereedschap helemaal los gaan en je hele inkomen verbrassen maar dat hoeft niet altijd. De basisset hebben we net besproken, en die kun je gaan aanvullen. Een goede krik en goede assteunen zijn onmisbaar. En nee, dat is dus GEEN setje van de Lidl of Aldi want dat is gewoon troep. Van het merk Omega kun je een prima krik kopen en ook een prima setje assteunen. Betaalbaar en degelijk: niets mis mee. Grote doppen om bijvoorbeeld de naafmoer van de aandrijfas mee los te maken: koop iets goeds want er komt serieus kracht op te staan. Gedore, Hazet, Heyco, Facom: de bekende merken. Duur? Aan de prijs misschien, maar kwaliteit kost een beetje geld. Realiseer je dat, als je goed gereedschap koopt, dat bij normaal gebruik je hele leven mee kan gaan en je dus alleen bij hoeft te kopen en niet hoeft te vervangen. Reden te meer om de Chinese rommel links te laten liggen. Het zelfde geldt voor een fuseekogel- en stuurkogeltrekker: er komt een moment dat je die nodig hebt en de goedkope internethandel lonkt: schreeuwende aanbiedingen voor glimmende spullen. Helaas: alles komt vrijwel zonder uitzondering uit China en breekt of barst als ome Tinus er even serieus aan gaat hangen of op slaat. Zoek iets goeds: Midlock, Kukko, Gedore enz enz. Ook de momentsleutel mag nu niet meer ontbreken. En hiervoor geldt ook weer: goedkoop is helaas vaak duurkoop. De goedkopere sleutels zijn vaak erg onnauwkeurig en daarmee bestaat dus het risico dat er een wiel los loopt of een kopbout afbreekt. En dan ben je ziek dus.

Met bovenstaande lijst ontstaat er al snel een gat in je beunbudget als je niet oplet. En dat is nou ook weer niet helemaal de bedoeling. Gelukkig hoef je niet alles nieuw te kopen. Marktplaats is al jaren een geweldige bron voor de aanschaf van fijn gereedschap en ook de bekende merken, die vaak via de betere vakhandel te koop zijn, kennen soms leuke aanbiedingen. Shoppen op internet kan lonen. Maar het kan ook anders: ik koop zelf regelmatig goed gebruikt gereedschap bij een vakhandel: Van Eldik in Ter Aar. Een specialist in nieuw maar vooral gebruikt gereedschap. Afkomstig van bijvoorbeeld Defensie, de KLM en Daf. Alles schoon, gecontroleerd, geprijsd en netjes gesorteerd te bekijken. Pak en mandje en ga winkelen. Echt super leuk!

De genoemde merken zijn natuurlijk ter indicatie. De een zweert bij Snap-on, de ander bij Facom. En weer een ander scharrelt van alles bij elkaar. Een ieder koopt of sleutelt met wat hij of zij prettig, betaalbaar of misschien gewoon wel mooi vind. Helemaal prima. Toch zijn er een aantal handigheidjes waar je, als je aan Citroëns gaat klussen, bij stil zou kunnen staan.

Citroëns zijn soms complex en krap onder de kap. Slank en fijn gereedschap kan dan net wel passen waarbij een wat lomper stuk gereedschap je echt in de weg kan zitten. Het gereedschap van de bekende merken Facom, Hazet en Snap-on werkt heel erg fijn bij het sleutelen aan bv de GS en DS omdat het mooi slank is. Gedore is over het algemeen wat lomp en met name de ratelsets 3/8 en ½ zijn grover dan die van concurrenten.  In de klasse net onder de genoemde merken is spul van Kraftwerk en Proxxon fijn om mee aan je Troen te werken. Maar wat je ook gaat kopen of lenen, denk altijd om één ding: veiligheid. Sleutel niet met versleten gereedschap, gare schroevendraaiers of onveilige krikjes en assteuntjes. Een ongeluk zit in een klein hoekje en voorkomen is altijd beter dan genezen!

Als je dan eenmaal een leuke set met gereedschap bij elkaar hebt, dan moet ’t ook nog ergens bewaard worden. Ook hier mogelijkheden te over. Als eerste natuurlijk het gereedschapsbord. Overzichtelijk, netjes en voor het grijpen. Nadeel: niet makkelijk te verplaatsen dus je blijft heen en weer lopen. De roltas, of foudraal, is ook een mogelijkheid. Makkelijk te verplaatsen, maar je kunt er minder in kwijt en een dopsleutelset berg je er ook niet makkelijk in op. De ouderwetsche gereedschapskist of koffer werkt ook nu nog helemaal prima. Wel zwaar, maar alles bij elkaar en mobiel. Voor de kisten van Facom is zelf een handig karretje te koop. Ik heb er jaren met veel plezier mee gesleuteld.

Daarnaast is er nog de bekende gereedschapskar met lades die superoverzichtelijk is en veel ruimte biedt. Een écht goede kwaliteit kar kost echter een paar honderd euro. Zelf heb ik nog niet zo lang geleden via CitroBag een kist uit het Zwitsers leger kunnen machtigen. Daar heb ik een los karretje met wieltjes onder gezet en de lades heb ik ingedeeld en ingericht. Super mobiel, ik heb nu alles bij elkaar. Zo’n kist kost, naar gelang de staat en verkrijgbaarheid, rond de 150 euro. Hiervoor kun je eens contact opnemen met CitroBag.nl

Je ziet het, ook voor het opbergen zijn er tal van leuke mogelijkheden. Kies uit, combineer en maak je eigen sleutel- en beun-walhalla!

Tekst: Waterman & Lucas, foto’s: Waterman, Bogaard77, Proxxon GmbH

Ik zag het op Facebook voorbij komen en kon aan de titel en het plaatje al zien waar het over ging, ik denk dat kan er maar 1 zijn die zo’n artikel schrijft

Mooi geschreven, leerzaam. Al doet mijn krik van de ATU van 2 tientjes het overigens prima. Kwam vaak alleen niet hoog genoeg…

wat vind je van sonic?? niet echt wereld beroemd maar het lijkt me mooi spul

Tja, sonic.. op zich is het inderdaad heel aardig. Alleen breken de torxdopjes en bitjes erg snel af en is het kunststof van sommige handgrepen van matige kwaliteit. Echter, voor de hobby best wel ok.

Zelf koop ik altijd alleen dat ene stuk gereedschap dat ik op dat moment nodig heb, dus bijv. één dop. Op die manier koop je geen dingen die je nooit gebruikt, maar als je alles optelt is het waarschijnlijk wel een oneconomische, dure methode.

Ik heb op die manier al diverse keren gereedschap gekocht wat ik dan ook alleen die ene keer heb gebruikt maar negen van de tien keer komt gereedschap wat ik aanschaf een keer weer van pas. Bovendien: ‘teveel gereedschap’ is een concept waar ik blijmoedig helemaal niets van begrijp

Derk

Ik probeer van te voren in te schatten hoe vaak ik een stuk gereedschap zal gaan gebruiken, alvorens ik een a-merk koop. De genoemde omega krik gebruik ik ook, prima waar voor je geld. Verder heb ik onlangs een knipex sleuteltang gekocht, dát is een handig ding.

Overigens zijn er maar drie soorten gereedschap:
1: te groot.
2: te klein.
3: kwijt.

Kwijt dat is een discipline ding. Ik raak nooit iets kwijt, maar leen ook nooit iets uit. Dat scheelt al de helft… vroeger in de garage werd je wel opgevoed: je leende niets van elkaar. Je regelde je eigen shit. Kreeg je een vergoeding voor van de baas, die natuurlijk ontiegelijk schraal was. Dus kocht je van je overwerkvergoeding (die toch altijd zwart werd betaald..) gereedschap. Dat was dan van jou en als een ander daar aan zat kon je “handhavend optreden” (meestal met een ijzeren pijp en/of hamer). Ik ben in al die jaren één snap-on sleutel 10 kwijtgeraakt. Die is in een chassis gevallen en kwam er nooit meer uit. En een sleutel 14, die waarschijnlijk wel een keer boven water komt als een maat van mij gaat verhuizen. Want daar, in die garage, daar moet ie ergens liggen….

Mooi artikel!
En helemaal waar, met slecht gereedschap blijf je klooien. Of nog erger er gaan dingen stuk, en dan bedoel ik niet het gereedschap maar je handen of hetgene waar je aan het sleutelen ben.

De echte A merken zijn duur, maar natuurlijk goed.

Ik heb zelf inmiddels een aantal sets van Teng Tools, en dat bevalt me eigenlijk erg goed. Qua prijs zit het wel een stukje onder de genoemde merken. Maar het sleutelt erg fijn, en het valt me ook op dat het vaak vooral lichter is als de andere merken. Het komt bovendien ook met levenslange garantie, ook wel fijn.

Bovendien, als het goed genoeg is voor “Edd China” dan is het ook vast goed genoeg voor mij

Wat overigens wat als hobby sleutelaar ook onmisbaar is, is een goed multimeter!

Erg fijn ding:
https://www.conrad.nl/nl/voltcraft-at-400-multimeter-digitaal-kalibratie-zonder-certificaat-automotive-cat-iv-600-v-weergave-counts-4000-123240.html

Dat spul van Teng heeft inderdaad een prima prijs/kwaliteit verhouding. Ik heb een heel klein bit/doppensetje van Teng en dat gaat al jaren mee. Goede investering van een geeltje.

Heel herkenbaar verhaal. Zelf heb ik ook wel de ‘tekortkoming’ altijd knap gereedschap te willen hebben, uitlenen is ook iets wat niet gebeurd. Laatst nog een inventaris mogen overnemen voor een fles wijn met allemaal automotive speciaal gereedschap, ik voelde me als een klein kind in een snoepjeswinkel. Gereedschapskisten met Kukko trekkers en midlock special tooling.

Zelf kom ik uit de luchtvaart waar ik jaren als technicus aan vliegtuigen en helikopters heb gewerkt, dit zorgt ervoor dat ik met name speciaal gereedschap erg waardeer want in de luchtvaart wordt voor heel veel klussen special tooling gebruikt. De klus is met het juiste gereedschap in een fractie van de tijd geklaard, kost wat maar dan heb je ook wat. Gevolg is als ik met pa of schoonpa aan de klus ben dat de reactie vaker is ‘jij hebt ook overal gereedschap voor’.

waterman schreef:

Kwijt

Zal ik ‘t ook nog even over mijn Facom kniptangensaga hebben?

Ik had dus een Facom kniptang gekocht. Prachtig ding natuurlijk, maar de elektriciën van dienst heeft ‘m een keertje gebruikt en laten liggen. In ieder geval was dat ding niet mee op reis gegaan, was keurig in het pand aanwezig, maar ik heb me mooi wel helemaal gek gezocht en toen maar een nieuwe gehaald. OK, nieuwe, en wat dan altijd gebeurt: je vindt je spullen terug…

Ook niet erg. Eén in de Gedore Adjutant, één in de canvasrol in de auto. Helemaal goed. Totdat ik wéér die tang in de werkplaats verspeel. En nu heb ik een situatie waarbij de inventaris om twee stuks vraagt Gek zoeken, nieuwe kopen: VIND IK SUBIET DAT ONDING TERUG! Nu ligt er 1 in de Adjutant, 1 in m’n winterwerkplaats (de 5,5 m2 die wel wordt gestookt) en 1 in de canvasrol in de auto. Ben benieuwd hoe lang ik op deze manier Facom kniptangen blijf kopen

Derk

En toch, ik denk dat je gewoon mazzel moet hebben met die goedkope setjes. Bij de Action liggen doppendoosjes met een rateltje en doppen van 8 tot 21 mm. Het merk is Werckmann en het kost een tientje en ik gebruik dat regelmatig.

En ja, ik heb ook een grote doppendoos van Gedore.

Bij de Lidl kocht ik een momentsleutel en ik las berichten als zou die behoorlijk afwijken. Dat heb ik onderzocht en bij 100Nm is hij vrij exact. Kost iets van 18 euro.

Bij HBM hadden ze een luchtset met slagmoersleutel, schuurschijf, boortolletje, pneumatische beitel met diverse beitels, soort Dremel op lucht, met een rij steentjes en powerdoppen van 10 t/m 27 mm. De hele koffer kostte 69 euro.

Komt er iemand bij me met een Volvo 850 waarvan de voorste wielmoeren/bouten niet los willen en ook de slagmoersleutel kreeg dat niet voor elkaar. Dus zo’n powerdop er op met een oud wringijzer en een stuk duims pijp, maar geen beweging er in te krijgen. Maar de powerdop van Herman Buitelaar gaf geen krimp. Ik had verwacht dat die wel uit elkaar zou knallen, maar die is nog als nieuw.

Ik heb ook wel eens een goedkope dop 13 als een bloemetje open zien gaan, allemaal leuk en aardig, maar niet als je handjes ergens tussen komen te zitten.

Mazzel helpt, en je spullen niet forceren ook. M’n vader heeft volgens mij nog steeds ergens (de resten van?) een Beargrip 1/4” ratelsetje uit de tijd dat je dat spul bij Ter Meulen Post bestelde. Dat setje is zowat 50 jaar meegegaan… OK, allemaal niet heel mooi afgewerkt en het rateltje was helemaal op, maar de rest was gewoon in orde. In dezelfde tijd zijn er toch ook twee Dowidat 1/4” rateltjes opgebruikt. Dat is wel vervelend want die Dowidat rateltjes hebben een heel dunne kop, zodat je ermee op plekken kunt komen waar een babyrateltje van Facom niet tussen past.

Derk

er ligt trouwens een oliebollen bakker visboer of dropjesdrogist onder die sm, die hebben toch geen verstand van deze apparaten en of gereedschap

Goedkoop gereedschap ziet er vrijwel net zo uit als professioneel, maar kost maar een fractie daarvan.

Zo had ik ooit een complete doppenset gekocht voor een paar tientjes.
De set voldeed prima, totdat…  klusje stofhoes vervangen (Mitsubishi).

De naafmoer moest hier voor los. Dop 44 en wringijzer uit de set gebruikt, maar de moer wilde niet los. Vervolgens met een stalenbuis had ik het wringijzer verlengd om meer kracht te kunnen zetten, mijn (ex)vrouw achter het stuur om de rem ingetrapt te houden want gewoon in de versnelling was niet genoeg.

Met veel kracht zetten kwam er beweging. Wat bleek, niet de moer kwam los maar het wringijzer had de vorm van een banaan aangenomen. Op het wringijzer en alle onderdelen uit de set stond ‘chroom-vanadium’.

Daarna een goed exemplaar gekocht in een speciaalzaak voor een prijs hoger dan de hele set had gekost. Bovendien was dit wringijzer zelfs nog iets dunner dan die uit mijn goedkope doppenset. Er werd me beloofd dat ik mijn geld terug zou krijgen als ik deze zou verbuigen.

Thuisgekomen, opnieuw de buis er op en kracht zetten. Na een krakgeluid kwam er opnieuw beweging in. Nu was het de dop die openbarstte, gelijkend een bloem die uit een knop komt. Weer terug naar de winkel voor een nieuwe dop 44, een enkele dop voor bijna de prijs van mijn gehele doppenset.

Toen lukte het wel, de moer kwam los en het gereedschap bleef heel.
Ik heb hier wel een lesje uit geleerd.
Goed gereedschap is echt het halve werk.

Mvg. Alfred.