@ 2cvMaarten:

Ik heb het bovenstaande bericht tien keer gelezen, maar ik snap het niet. Allereerst heb ik de thermostaat (het zwarte kastje, zie rode pijl) er niet tussenuit geknipt, maar alleen de sensor die aan het einde van de met een groene pijl aangegeven draad zit, tussen de lamellen van de verdamper geschoven. Bij doormeten van die sensor op de witte stekker kreeg ik “1” als weerstand, dus er was geen contact tussen de beide helften van de draad. Daaruit leid ik af dat de sensor stuk is. Toch draaide de pomp, alleen begon de verdamper snel te bevriezen. Als ik dan de draad (in het geval van een kapotte sensor toch al een dood einde) halverwege doorknip, maakt dat toch geen verschil? Echter, de airco doet nu helemaal niets.

Ik wacht even af tot de nieuwe sensor erop zit en kijk dan wat hij doet. Als je mij intussen duidelijk(er) zou kunnen uitleggen hoe precies het samenspel verloopt tussen pomp, expansieventiel, sensor, thermostaat en schuif, zou ik je zeer erkentelijk zijn. (Hoe de filter-droger met daarop de druksensor werkt snap ik, dus die laat ik buiten beschouwing, ook omdat hij voor het principe en de werking van het systeem geen verschil maakt.) 

We pakken een aircosysteem, deze bestaat zoals je inmiddels weet uit een compressor, condensor, droger, expansieventiel en een verdamper. Als we de basiskring erbij pakken dan starten we bij de compressor hier komt gas (koudemiddel) met lage druk aan en verlaat als hoge druk de compressor, deze wordt als hoge druk door de condensor gejaagd.

De condensor zorgt ervoor dat het koudemiddel van gas naar vloeibare toestand gaat (het condenseert zoals de naam al doet vermoeden). de temperatuur van het koudemiddel zal hier iets doen afnemen. Daarna komen we langs de droger (die jij al hebt vervangen) deze filtert vocht en vuiligheid.

Daarna komen we bij het expansieventiel aan. dit expansie ventiel (ook wel capillair genoemd) zorgt ervoor dat de er een drukval plaatsvind deze drukval zorgt ervoor dat het koudemiddel overgaat van vloeistof naar verzadigde damp. Zoals je zelf al geconstateerd hebt is de temperatuur van het koudemiddel dan om en nabij het vriespunt.

Daarna komen we bij de verdamper aan, door de verdamper wordt de warme lucht geblazen via de aanjager en zorgt dat jij een comfortabele temperatuur in de auto hebt. Het koudemiddel zal hier overgaan van lage druk vloeistof naar lage druk gas.

Nu hebben we de werking van een aircosysteem gehad en zoomen we in op het expansieventiel. Aangezien er een droger in jouw systeem hebt zitten wordt er gebruik gemaakt van een thermostatisch expansie ventiel. Hier zijn ook verschillende uitvoeringen van echter qua werking komt het allemaal redelijk overeen. het enige wat ze doen in de doorgang richting de verdamper regelen (groter/kleiner maken). Door middel van een afstandssensor wordt de temperatuur gemeten en wordt er gezorgd dat de verdamper niet bevriest. Als deze sensor niet goed meer functioneert kun je de klacht krijgen dat hij systeem eerst perfect koelt en daarna niets meer doet, terwijl wel de aanjager draait. Nu is alles bevroren omdat de aansturing naar jou expansieventiel niet meer werkt.

Hier een animatie

 

@ 2cvMaarten:

Mooi, dank je! Het algemene principe is mij duidelijk, maar de precieze werking nog niet. Je schrijft:

“Door middel van een afstandssensor wordt de temperatuur gemeten en wordt er gezorgd dat de verdamper niet bevriest.”

Mijn vraag is: hoe dan? Ik snap dat de sensor tussen de lamellen de temperatuur in de gaten houdt. Die sensor staat in verbinding met het zwarte kastje, door Citroën “thermostaat” genoemd. Welke actie onderneemt die thermostaat dan precies als de temperatuur te laag dreigt te worden, waar gaat zijn signaal naartoe en wat is het effect? Ten slotte: de schuif lijkt me als het goed is niet alleen een aan/uit-knop, maar je regelt er ook iets mee. Wat regel je dan precies, en hoe? (Ik bedoel natuurlijk niet dat het koeler of minder koel wordt in het interieur, want dat is alleen het doel.)

Kees

Kleine zelfcorrectie door Dombo himself. Eerder schreef ik:

Op dit moment kan ik het niet testen, want met de sensor eraf geknipt doet het systeem niets meer. (Vreemd eigenlijk, want de sensor is voor zover ik weet kapot, terwijl de airco er wel mee draaide.)

Als je wilt weten of het systeem nog werkt (afgezien van het voorkomen van bevriezing) met een afgeknipte, kapotte sensor, moet je natuurlijk wel de witte stekker op het thermostaatkastje aansluiten… Ik laat het maar even zo, in afwachting van de nieuwe sensor.

Hèhè, mijn eigen lampje brandt nu ook…

De sensor is nog niet binnen, maar omdat ik ongeduldig was en wilde weten hoe het systeem precies werkt, heb ik, met wat uitgeprinte foto’s op zak, vanmorgen mijn licht opgestoken bij Bo-Air-Ko in Wijchen, waar zes jaar geleden mijn Sanden 4711 compressor is gemonteerd. The old man himself , Piet Boekhorst, heeft wat zaken voor mij opgehelderd.

De Sanden 4711 is een aan-uit-pomp en heeft dus geen variabele opbrengst. Als alles straks goed werkt zal het op de plus van de compressor aangesloten lampje op mijn dashboard derhalve ook aan en uit gaan. De tussen de lamellen van de verdamper gestoken sensor is (dus) geen NTC-weerstand die de pompopbrengst (de hoeveelheid koudemiddel) doet fluctueren, maar een gewoon thermocontact (aan/uit), dat alleen ter beveiliging dient en bij normale omstandigheden altijd op “aan” staat.

Voor het afschakelen of weer inschakelen krijgt de pomp een signaal van het zwarte kastje (de thermostaat). De temperatuur waarbij de pomp moet afschakelen bepaal je deels zelf met behulp van de schuif, die daartoe verbonden is met de thermostaat. Zet je de schuif bijvoorbeeld helemaal naar rechts, dan verlaag je de afschakeltemperatuur. Vind je het ook met de schuif op de minimale stand toch nog te koud worden, dan kun je met de ronde knop voor warm/koud die eronder zit, warme lucht bijmengen.

(Pas terwijl ik dit typ, bedenk ik me dat mijn probleem (een installatie die voortdurend blijft koelen) niet verholpen zal zijn met een nieuwe sensor. Immers, de thermostaat zou de pomp moeten afschakelen vóórdat de sensor als laatste redmiddel de verbinding verbreekt. Waarschijnlijk moet er dus een nieuwe thermostaat op, of anders is er (ook) iets mis met de verbinding tussen de schuif en de thermostaat.)

Een observatie die ik toch maar even vermeld in dit langzamerhand alleen door mij in stand gehouden draadje. Zó denk je dat je het snapt, zó constateer je weer iets wat je niet begrijpt. Voor de meet- en regeltechnici:

De al eerder afgebeelde sensor zit tussen de lamellen van de verdamper geschoven en dient als vorstbeveiliging. Je zou verwachten dat er, als alles goed werkt, verbinding is tussen de beide draadhelften en dat dat circuit verbroken wordt als de temperatuur beneden een bepaalde waarde komt, zodat de pomp afslaat. Met de sensor eraf geknipt, zou je denken dat als je de achtergebleven draaduiteinden verbindt, de airco werkt en dat hij stopt als je het contact verbreekt. Niet dus.

Is het dan andersom: een werkende airco als de draadhelften niet verbonden zijn en afslaan als je de uiteinden verbindt? Ook niet. Het enige verschil tussen wel en niet verbinden is dat je mét verbinding de pomp ook met de hand niet meer kunt afzetten; hij gaat maar door. Als je de verbinding verbreekt, blijft hij draaien, maar je kunt hem wel afzetten door de schuif naar links te verplaatsen. (Dat de pomp niet uit zichzelf af en toe afslaat is geen nieuws, want dat is nou juist de reden dat ik de boel heb losgehaald.)

Rougefurio schreef:

De Sanden 4711 is een aan-uit-pomp en heeft dus geen variabele opbrengst. Als alles straks goed werkt zal het op de plus van de compressor aangesloten lampje op mijn dashboard derhalve ook aan en uit gaan. De tussen de lamellen van de verdamper gestoken sensor is (dus) geen NTC-weerstand die de pompopbrengst (de hoeveelheid koudemiddel) doet fluctueren, maar een gewoon thermocontact (aan/uit), dat alleen ter beveiliging dient en bij normale omstandigheden altijd op “aan” staat.

Dit heb ik ook niet gezegd! De sensor regelt de drukval bij het thermostatisch ventiel (het blok dat jij door midden gezaagd hebt) dit staat los van de compressor. Dat de compressor een simpele aan/uit compressor is dat had ik je ook wel kunnen vermelden (achteraf had dat het een en ander misschien meteen duidelijk gemaakt). Soit, is het nu wel duidelijk voor je hoe het werkt?

Maarten, ik denk dat het om een misverstand gaat. De suggestie dat de sensor een NTC-weerstand zou kunnen zijn en dat er pompen bestaan met een variabele opbrengst werd gedaan door jantje1948. Op diens opmerking slaat mijn door jou vetgedrukte stukje tekst, dus niet op jouw uitleg van de werking van het systeem, die ik overigens ook zeer waardeer. Alleen de precieze werking van het meet- en regeldeel kwam in je uitleg niet naar voren, vandaar dat ik ernaar vroeg.

Overigens, mag ik hier vloeken? Vandaag, na vooruitbetalen en vijf of zes dagen wachten, kreeg ik te horen dat de sensor “helaas niet leverbaar” is. Waarom biedt iemand spullen aan die hij niet heeft en überhaupt niet kan leveren?!

Het is ook absoluut niet als verwijt bedoeld! Ik wil graag dat het duidelijk is voor jou hoe het zit en functioneert anders moeten we het via een andere route aanvaren! Misschien was mijn uitleg ook niet duidelijk genoeg, feedback is altijd welkom

Fijn hè, die leveranciers

Een mooi systeem dat Citroën voor zijn dealers heeft: met een druk op de knop kunnen ze zien waar ter wereld een bepaald onderdeel nog op de plank ligt. (Niet toegankelijk voor gewone muppets zoals wij.) Zo heb ik gisteren, dankzij Renard (Beneden-Leeuwen) en Visscher (Culemborg) in mijn beste (schriftelijke) Duits bij een dealer in Oostenrijk (!) een nieuwe thermostaat voor mijn BX besteld (6451 75). Vanmorgen kreeg ik de bevestiging dat hij zal worden opgestuurd. De sensor (92 527 277) is helaas een groter probleem, want die ligt nergens meer.

Rougefurio schreef:

Een mooi systeem dat Citroën voor zijn dealers heeft: met een druk op de knop kunnen ze zien waar ter wereld een bepaald onderdeel nog op de plank ligt.

Inderdaad een heel mooi systeem. De dealer in Hilversum heeft het voor mijn nimmer aflatende honger naar nieuwe XM-onderdelen een aantal keer gebruikt.

Ik heb de titel van het topic tijdelijk aangepast, om wellicht wat ZX-kenners te lokken. Het probleem is dat ik er maar niet in slaag een nieuwe verdampersensor voor mijn BX (OE 92 527 277) te vinden. Zie voor een foto ervan post nr. 81. Misschien is het ietsje makkelijker een vergelijkbare sensor voor een ZX op de kop te tikken, die immers tot 1998 is gemaakt. Bij service.citroen staat deze sensor (95 663 088) óók op NFP, maar de kans dat je er ergens nog een vindt lijkt me iets groter.

Mijn vraag: kent iemand zo’n ZX-sensor en weet hij of deze ook bruikbaar zou zijn? De vorm is in ieder geval iets anders dan die voor mijn BX, maar zo’n thermocontactje is toch geen rocket science?

Goedemiddag,

Wellicht een toevoeging voor het geval een nieuwe sensor niet te vinden is: ik heb deze sensor namelijk een aantal jaar geleden ook gezocht en niet gevonden. Mocht de sensor toch nog geleverd kunnen worden, dan houd ik me aanbevolen!

in het kort: de sensor die we zoeken is niet meer dan een NTC of een PTC, oftewel een weerstand waarvan de meetwaarde toeneemt als de temperatuur stijgt (PTC) of waarvan de meetwaarde afneemt als de temperatuur stijgt (NTC). NTC’s en PTC’s kun je eenvoudig kopen, maar dan moet je wel de meetwaardes kennen. Als iemand met een werkende sensor kan meten wat de weerstand is bij een tweetal temperaturen (bv 18 graden als de auto binnen staat en 10 graden als de auto buiten staat) dan kun je aan de hand hiervan bepalen welke PTC of NTC je moet aanschaffen. Omdat je goed bij de stekker van de sensor kunt, is het meten met een eenvoudige ohm-meter redelijk goed te doen.

Dank je, Ash! Inderdaad moet je wel een werkende sensor hebben om de weerstand te kunnen meten. De mijne is echter dood: nadat ik eerder al met een ohmmeter had vastgesteld dat er geen verbinding tussen de beide draadhelften was, heb ik voor de zekerheid deze week nog een testje gedaan: de sensor op de plus van een lampje en een 9V batterijtje aangesloten en vervolgens gekeken wat hij deed bij kamertemperatuur én in een bakje ijswater. Als het goed is, zou (volgens mij) in een van beide gevallen het lampje moeten gaan branden, afhankelijk van de vraag of de sensor afschakelt bij (bijna) bevriezing of juist inschakelt. Het lampje bleef echter in beide gevallen uit.

Op de sensor staan trouwens de volgende gegevens, maar googelen levert niets op:
113 251 X
L65P 1901
90-2-01
De onderste regel lijkt me gewoon een productiedatum en van de andere twee kunnen Google en ik geen chocola maken.

De op de andere foto afgebeelde thermostaat (regelkastje), die ik gisteren helemaal uit Oostenrijk binnenkreeg, heb ik niet voor niets aangeschaft: eerder had ik geconstateerd dat het al of niet verbinden van de achtergebleven sensor-draadhelften geen verschil maakte, maar met de nieuwe thermostaat werkt de airco als je de draadhelften verbindt en slaat hij af als je ze loshaalt. Dit lijkt me de bedoeling.

Via Renard en Citroëndealer Visscher hoop ik morgen te horen waar ter wereld nog een vervangende nieuwe sensor op de plank ligt. Ik heb drie nummers doorgegeven: twee van een sensor voor AX en een voor een ZX. Ik gok erop dat die bruikbaar zijn. Is er geen een meer te krijgen, dan moet ik proberen achter de weerstand bij verschillende temperaturen te komen en dan een standaard sensor kopen.

Heb je al een andere sensor weten te vinden?