Ja, morgenmiddag (vrijdag) hoop ik hem binnen te krijgen. Het is geen sensor van een ZX of AX geworden, want die waren ook niet meer leverbaar. Wat ik besteld heb is de 6445YY, een sensor die op heel veel moderne Citroëns zit (ik meen de meeste C-modellen) en ook op vele BMW’s (nr. 64116930015), wat Mini’s en Peugeots. Of die goed gaat communiceren met het thermostaatkastje moet ik maar afwachten. In ieder geval is het een NTC-weerstand, die ik vlakbij de verdamper zal moeten aanbrengen.

Het vervelende is dat volgens mijn garage het nieuwe expansieventiel dat ik met veel moeite heb gemonteerd niet noodzakelijk goed hoeft te werken, omdat de kans groot is dat het vele jaren op de plank heeft gelegen, waardoor het mogelijk niet goed meer functioneert… Dat zou wel balen zijn, want dan zou ik a) niet weten of de nieuwe sensor goed is, en b) op zoek moeten gaan naar weer een ander ventiel, waarvan ik ook maar moet afwachten of het goed is. Ik houd het forum op de hoogte en hoop maar dat ik met de nieuwe sensor een goed werkend systeem heb.

G..ver, wat doe ik nu weer fout? Noch bij kamertemperatuur, noch tijdens tien minuten in het vriesvak van de koelkast, gaat het lampje, verbonden met de nieuwe sensor, branden. Specificaties van deze Febi van Bilstein: nominale temperatuur 20 graden Celsius, weerstand 3400 Ohm. Op service.citroen kom je deze 6445 YY, o.a. bij de C4 1.6 HDi, tegen als “verdampersensor”, maar hij wordt ook wel “temperatuursensor” en, onder andere op het doosje, “Innenraumtemperatursensor” genoemd. Zijn er elektrotechnici die dit draadje volgen? Ik krijg het gevoel dat ik weer eens 40 euro in het water heb gegooid, omdat de boel niet zal gaan werken.

Euhhhhhhh…..... Het lampje heeft een inwendige weerstand van een paar Ohm. De stroom die loopt wordt derhalve volledig bepaald door de sensor: I=U/R. Oftwel: 9V/3.400Ohm=bijna niks aan stroom. Je ziet het lampje dus niet gloeien

Ah, dank je, ik denk dat ik het begin te snappen (maar ik laat me graag corrigeren). De stroom bedraagt bij 20 graden dus maar 0,002647 ampère (9/3400), vandaar dat ik niks aan het lampje zie. Nu is het volgens de specificaties een NTC-weerstand, dus als ik het goed begrijp was de weerstand in het vriesvak daarnet nog veel groter dan 3400 ohm. Dat moet er dan straks toe leiden dat als de verdamper te koud wordt, er vrijwel geen stroom meer loopt en de thermostaat de compressor doet afslaan. Maar… 3400 ohm lijkt me al verschrikkelijk veel en ik hoop maar dat het thermostaatkastje snapt dat bij die waarde de verbinding niet verbroken moet worden. Zou ik eventueel een beetje kunnen ‘spelen’ met het al dan niet afslaan van de pomp door te experimenteren met de afstand van de sensor tot de verdamper?

Tja, even met de billen bloot, want hoe dom kun je zijn? Je kan natuurlijk ooit wel een mooie multimeter hebben gekocht, maar je moet wel weten hoe je ermee moet omgaan. Als je een sensor in de vorm van een NTC-weerstand wilt doormeten, is het niet handig als je de meter op het piepsignaal zet, zoals je bij een gewone draad kunt doen. Bij dit soort weerstanden had ik hem op 20k Ω moeten zetten. Bij kamertemperatuur (21°C) levert de oude (!) sensor dan op wat je op het rechter plaatje ziet. Ga je naar buiten (5,5°C), dan is de waarde ruim 10.000 Ω (links). Voor de nieuwe sensor, die ik dus voor niets heb aangeschaft, zijn de waarden respectievelijk 3,10 en 5,52k Ω. Weer wat geleerd.

Als het nieuwe expansieventiel in orde is (maar dat staat nog niet vast), zou het probleem dus waarschijnlijk al opgelost zijn geweest met alleen een nieuwe thermostaat, want die doet de pomp nu netjes afslaan als je de werking van de sensor imiteert door de verbinding tussen de twee achtergebleven draadhelften te verbreken. Ik houd u op de hoogte, met in het mooiste geval nog maar één post…

Zo blijven we allemaal leren!!

Voor eigenaren van een BX met airco die zeker weten dat ze een kapotte verdampersensor (NTC-weerstand) 92 527 277 hebben en een universele of andere vervanger zoeken, noteer ik hieronder enkele vandaag gemeten waardes, in kilo-Ohm, met links de temperatuur in graden Celsius. Wat ik niet begrijp is dat Wikipedia het over Ohm heeft, niet over kilo-Ohm, terwijl mijn multimeter toch echt op 20 kΩ stond (behalve bij de laagste temperatuur, waarvoor ik de schakelaar op 200 kΩ moest zetten). Vooral de temperaturen zijn een beetje bij benadering, maar het geeft een aardig idee.

36 °C   2,9 kΩ
28     4,5
21     5,7
20     6,0
19     6,2
11     9,0
6     11,0
-9     22,0

Bedenk wel dat (waarschijnlijk) een sensor met deze waardes alleen zin heeft als hij wordt gecombineerd met de thermostaat 6451 75, want die twee moeten samenspelen. Morgen hoop ik te weten te komen of dat bij mijn auto inderdaad het geval is.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Waardetabel_NTC

Joepie! Met een slag om de arm: de airco werkt nu goed. Hij schakelt regelmatig in en weer uit en ik zie en voel geen bevriezing. Ook met de hand uitzetten is geen probleem. Of alles perfect werkt, inclusief de schuif, is met zo’n lage buitentemperatuur wat moeilijk te zeggen, maar de tekenen zijn gunstig. Achteraf had ik waarschijnlijk alleen maar de thermostaat hoeven te vervangen -es lebe Österreich!- en was een nieuw expansieventiel niet nodig geweest. Ook heb ik nu een gloednieuwe verdampersensor voor moderne C-modellen in de aanbieding (weerstand 3400 Ohm bij 20 graden), maar omdat zo’n ding vermoedelijk niet zo snel kapot gaat, zal ik er wel mee blijven zitten. Het mag de pret niet drukken. Dank aan iedereen voor het meedenken!

Voor de liefhebbers:

1. Op de foto’s zie je het inwendige van de (oude) thermostaat. Bij de rode pijl schakelt hij in of uit. Ik zie geen duidelijke oorzaak van het niet-functioneren, al lijkt er op bepaalde plaatsen een beetje viezig waas over te liggen. Bij het doormeten van de weerstanden krijg ik hier en daar een waarde, maar op de meeste plaatsen niet. Aangezien ik geen idee heb van wat ik zou moeten verwachten ben ik maar met meten gestopt.

2. Omdat mij toch nog niet helemaal duidelijk was hoe het systeem precies werkt, heb ik daarnet de draad naar de verdampersensor wederom doorgeknipt. Ik verwachtte eigenlijk dat als ik de achtergebleven draadeinden (die naar de thermostaat gaan) zou verbinden, de nieuwe thermostaat gewoon voor het in- en uitschakelen van de pomp zou blijven zorgen, met andere woorden: dat de sensor in normale omstandigheden als een gewone draad functioneert en alleen als er om wat voor reden ook bevriezing dreigt, ingrijpt en de verbinding verbreekt. Maar nee: met verbonden draadeinden gaat het koelen maar door en ook met de hand uitzetten lukt dan niet. Pas als je de draden losmaakt, stopt het koelen. Dit betekent dus dat de sensor altijd nodig is om het koelingsproces te temperen en niet alleen maar een veiligheidsvoorziening is.

De schuif lijkt ook te functioneren, al is het bij deze kou een beetje lastig om vast te stellen. In ieder geval stopt het koelen tijdelijk als je hem een stukje terug, maar nog niet helemaal uit zet. Ook qua temperatuur lijkt het systeem goed te werken: als de thermometer te dicht bij nul dreigt te komen (pakweg 4 à 5, maar vaker 7 à 8 graden), gaat mijn prachtige blauwe lampje uit.

Chipje kapot blijkbaar of een andere component op de module. 
Je maakt een verkeerd om denkfout met de NTC: Bij lagere temperatuur heeft hij een hoge weerstand, bij hoge temperatuur een lage. Als je de draden dus kortsluit imiteer je extreem hoge temperatuur. Hij lijkt dus goed te werken.  Ik zou dat kortsluiten overigens niet doen, want veel electronica kan daar niet tegen.
Wat de module doet: Als de weerstand rond de 11K ohm komt ( 6 gaden) schakelt de airco uit, want het is dan koud genoeg… Dat kan per NTC best een paar graden verschillen.

 

Wel, dan hoop ik maar dat ik vanmiddag niets beschadigd heb. Toen ik daarna de sensor weer aangesloten had, werkte alles gelukkig prima. Overigens ben ik me (deze keer tenminste!) niet bewust van een denkfout: ik heb niet anders beweerd dan dat bij een NTC de weerstand toeneemt als de temperatuur daalt en afneemt als de temperatuur stijgt!

Edit: Of je moet de aanname bedoelen die ik had vóór ik het experiment deed, namelijk dat de sensor eigenlijk alleen voor nood bedoeld is. Op dat punt bleek ik dus ongelijk te hebben en ik snap nu pas hoe sensor en thermostaat/regelkastje samenwerken.

Met je denkfout bedoelde ik het systeem, je sluit de draden kort , maar dat “emuleert” geen lage maar een hoge temperatuur, met de NTC zat je goed. Kortsluiten bij electronica was een algemene opmerking, gaat vaak goed, maar soms niet.
Maar we hebben allemaal weer veel geleerd van je experimenten, waarvoor dank !

ik heb wat te doen Bedankt alvast!

Ik heb nog even zitten nadenken of je de gemakkelijk verkrijgbare sensor 6445 YY (zoals Citroën hem aanduidt) ook in een BX met originele thermostaat zou kunnen gebruiken door wat te spelen met de afstand tot de verdamper. Vergelijk de volgende weerstandswaarden, met links de temperatuur in graden Celsius. (Ik smokkel een heel klein beetje omdat mijn temperatuurmetingen niet helemaal wetenschappelijk verantwoord waren en ik natuurlijk een mooi kloppend verhaal wil…)

        Sensor oud (92 527 277)      Sensor nieuw (6445 YY)

21 °C       5,7 kΩ                    3,1 kΩ
20           6,0                         3,4 (opgave van fabrikant)
5,5         10,7                         5,5

Nu schakelt de thermostaat de pomp uit bij ongeveer die 10,7 kΩ weerstand (en dus bij 5,5 °C). Wil je echter die weerstand met de sensor 6445 YY oproepen, dan moet de temperatuur al ver onder nul zitten. Vergelijk de tweede en de derde kolom in de onderstaande weerstandstabel, waarbij de kolom waar 3,3 Ω boven staat redelijk past bij de nieuwe sensor en de derde kolom (4,7 Ω) eerder bij de oude. Om met de 6445 YY de pomp te laten afslaan moet het dus al 9 à 10 graden vriezen. Nu is dat ten eerste niet wenselijk, maar ook niet mogelijk. De koudste plek lijkt me bij de lamellen van de verdamper, waar de (oude) sensor tussen geschoven zit. Zelfs al zou je de nieuwe sensor tussen de lamellen krijgen, waar hij eigenlijk te dik voor is, dan haalt hij nooit die weerstand van 10,7 kΩ. Plaats je hem ergens anders, dan komt zijn weerstand nog minder in de buurt van het afschakelmoment. Conclusie: de 6445 YY is niet bruikbaar in combinatie met de oude thermostaat!

https://nl.wikipedia.org/wiki/Waardetabel_NTC

Edit: Ik hoop dat de twee tabelletjes hierboven ook op een smartphone of tablet nog leesbaar zijn…

Denk je dat je het eindelijk snapt… Vanmiddag was ik voor iets anders even bij mijn garage, waar ik trots vertelde dat de airco nu goed werkt. Twee monteurs, die er heel wat meer van weten dan ik, zeiden echter dat hij nu misschien wel functioneert, maar dat hij dat dan toch echt doet dankzij een noodvoorziening (de sensor tussen de lamellen van de verdamper), wat niet de bedoeling is. Normaal gesproken moet het expansieventiel meer of minder koudemiddel toelaten (wat 2cvMaarten in een eerder bericht waarschijnlijk bedoelde).

Omdat de jongens het erg druk hadden wilde ik niet te veel vragen en daardoor is mij niet helemaal duidelijk geworden of het in- en uitschakelen van de pomp dan door de druksensor op de droger wordt bepaald, of dat dat óók alleen maar een noodvoorziening (voor te lage of te hoge druk) is en de pomp eigenlijk altijd moet draaien als je hem met de hand hebt ingeschakeld. Zo tast ik wederom in het duister en kan ik weer opnieuw beginnen, tenzij ik het zo laat en de NTC-sensor het werk laat doen…

Zucht.