als ik een bout demonteer, maak ik de draad schoon met een staalborstel. het liefst monteer ik weer met (koper)vet oid. maar hoe zit het met het aanhaalmoment als je vet er op doet ? kan ik nergens vinden.
(Alleen als de draad erg roestig is , tap ik even op).
mijn vraag is dus :
- mag je vet doen op de bout (bij zelfde aanhaalmoment draai je hem harder vast ?)
- moet je een oude bout/moer vaster draaien dan het officiele aanhaalmoment of niet ?  en zo ja , hoeveel ?
wie weet raad ?

2-de vraag :
ik heb een slechte hand van aandraaien, te neurotisch karakter waarschijnlijk (zit het echt wel vast genoeg ?) daarom kan ik een boutje wel eens doldraaien (en dan denk ik natuurlijk stom, stom !)
zou iemand me het plezier willen doen om eens de carterbouten bij het oliefilterdeksel vast te draaien en dan kijken met hoeveel Nm dat was ? dan heb ik een richtlijn en doe ik het met de sleutel. zelfde met centrale bout oliefilter ? (heb hiervan geen koppel gevonden) ooit zei iemand 2 NM, maar dat lijkt erg weinig en 20 lijkt me veel

3-de vraag :
ik heb een electrische slagmoersleutel nodig. ik heb er al een die tot 150 Nm gaat, maar die is soms niet krachtig genoeg. bestaan er ook afstelbare, zodat je ook op koppel kunt aandraaien ? heeft er iemand advies welke ik zou kunnen kopen ? (ik ben geen professional )

Rogier23: volgens mij is over deze vragen al e.e.a. geschreven, maar draai het eens om!  als je een sterk vervuilde beschadigde ( dus niet soepel draaiende ) bout hebt, en die draai je op koppel vast, zit ie dan op het juiste koppel?

Nog een ander voorbeeld; op de fabriek worden kopbouten aangedraaid, gaat tegenwoordig vaak met een robot, die weet niks en doet wat ie moet doen, aandraaien op koppel. De kopbouten liggen daar, zitten ergens in een bakje of doosje, en zijn bij productie vaak van een oliefilm voorzien ter voorkoming van roest bij opslag en transport. Worden ze dan eerst ontvet een schoongemaakt vóór gebruik? denk het niet, (maar verbeter me indien nodig) dus ik zou me niet erg veel aantrekken van dit dilemma, gewoon invetten ( niet overdrijven bij blinde gaten) en lekker aandraaien op koppel.

Nog een ander dingetje, als je een borgmiddel gebruikt (loctite bijv.) dan is dat eigenlijk tijdens montage ook een smeermiddel, wat dan een nadelige invloed zou hebben op je koppel? denk het niet. ( tuurlijk, naderhand zal de structuur v/h borgmiddel veranderen) succes.

Je boutgaten moeten schoon en roestvrij zijn. even de tap erdoor bij een kopmontage is dus prima. Bouten moeten schoon zijn en licht ingevet. Moment hoef je niet te vergoten.

Waar woon je? ik wil best een keer je oliefilter deksel voor je aandraaien.

Wij gebruiken op het werk verschillende aanhaalkoppels, aanhankelijk van het soort vet wat gebruikt wordt.
Ik werk in de offshore industrie.

Zo aan m’n autobouten doe ik er gewoon een klein likje vet aan en monteer deze met het voorgeschreven koppel.
Ik gebruik m’n accu slagmoersleutel alleen voor het losdraaien van bouten. Vastzetten gewoon met de (hand)momentsleutel.

Rogier23 die 20Nm kan wel kloppen, die 2 zal Kgm zijn.

Of 2 daNm (decaNewtonmeter) Is dus ook 20Nm. Wordt in het WPHB vaak gebruikt omdat men bang was dat de oudere monteurs, die nog aan kgm gewend waren, zich zouden vergissen.

Het gaat hier over het aanhaalkoppel en dat doe je met de momentsleutel. En een echt goede momentsleutel, die de prof gebruikt, kost een paar munten.

Dus zullen de meesten een goedkoper exemplaar gebruiken en die kan wat afwijken. Dus of je nou wel of geen vet gebruikt, het zal niet een wereld van verschil opleveren.

Overigens hebben we wel discussie gehad over momentsleutels en ik heb er een van de Lidl van geen 20 euro en in die discussie werd beweerd dat die wel 40% zou kunnen afwijken. Maar toen ik het ging testen bleek die bij 100Nm akelig precies.

En momenteel heb ik het Mazda motortje helemaal uit elkaar gehaald en moest de drijfstanglagerkappen aanhalen op 50 Nm.

Dus heb ik de momentsleutel in de bankschroef gezet, afgesteld op 50 en ben op 40 cm gaan trekken met een digitale unster. En bij 12.5 kg zei hij klik, dus ook op 50 Nm redelijk zuiver.

De lagerkappen zitten goed vast nu.

Succes met de kopbouten en bedenk dat de volgorde van aanhalen (in stappen) en de gelijkheid van koppel belangrijk is en of ze nou vast zitten met 60 of 65 Nm is niet de grootste ramp.

Met een momentsleutel trek je ook gelijkmatig aan. Dat is meestal ook al fijn voor het materiaal.

Een jaar of wat geleden zijn Breeze en ik een keer bezig geweest te bekijken wat vet aan de bout eigenlijk doet bij het gebruik daarvan op LM velgen.

Kort samengevat ontdekten we toen dat een ingevette bout, vastgezet met hetzelfde moment als een schone bout zonder vet, een stuk verder aangedraaid werd.
Dat was een M 12x1,25 bout, als je die 60 graden verder aandraait betekent dat een fors hogere aandruk op het aanligvlak van de wielbout op het alu. En dus meer vervorming van het alu en meer rek op de bout.

We hebben toen ook gekeken naar het koppel waarmee de ingevette bout vastgezet moest worden om dezelfde hoekverdraaiing te krijgen als met de niet ingevette bout.
Ik heb die getallen niet meer paraat, maar er zat meer dan 10% verschil tussen die twee.

Oftewel, in bepaalde gevallen kan het invetten van een bout betekenen dat er vervorming kan optreden als je ‘m met hetzelfde koppel vastzet als een niet ingevette schone bout.

Groet,
JW

Ik denk dat de draadspoed ook wel invloed heeft en met een grovere spoed zal vet meer invloed hebben denk ik.

Het verschil wordt met name veroorzaakt door de wrijvingscoëfficienten van de schroefdraad delen.
Een verzinkte bout heeft een andere, lagere coëfficient dan een niet verzinkte. En vet verandert daar weer het eea aan. We konden zelfs merken dat het soort vet een rol speelde, teflonvet werkte anders dan gewoon smeervet.

De meest voorspelbare combinatie is dan ook een schone verzinkte bout in een schone schroefdraad.
Dat is de situatie die het uitgangspunt was voor de opgave van de 100 Nm voor de wielbouten die wij toen getest hebben, naar wij dachten.

Groet,
JW

Ter aanvulling….

Toen wij die extra hoekverdraaiing zagen, zijn we aan het rekenen geslagen, met name Breeze deed dat, hij is gepokt en gemazeld op dat gebied.
Als je 60 graden extra hebt, betekent dat bij een spoed van 1,25 mm zomaar een extra 0,2 mm.
Die moet dan uit de rek van de bout, of uit de elastische vervorming van de LM velg komen. Ook de niet geheel vlakke aandrukring tussen boutkop en aanlegvlak in de velg kan nog iets van vervorming opvangen.
De 12 mm bout zou dan over een lengte van iets meer dan 10 mm (het gedeelte dat niet in de schroefdraad van de flens zit) elastisch moeten vervormen. Dat bleek niet te kunnen.
De aandrukring bleek dat ook niet te kunnen opvangen, net zo min als het materiaal van de LM velg.
Met de berekeningen kreeg Breeze dat niet rond, hij bleef er een eind vanaf.
Waar die extra hoekverdraaiing dan wel vandaan komt hebben we toen niet begrepen…....

Groet,
JW

Goh, dat is alweer een tijd geleden. De aanleiding was een vraag van BJG die graag het verschil tussen gesmeerd en ongesmeerd wilde weten, net zoals nu de TS. Toch wel jammer dat we er nooit een eind aan hebben gebreid, mea culpa. We hebben er een boel uren (gratis, want pensionado) ingestopt, inklusief praktijkproeven.
Maar jouw samenvatting is inderdaad waar het om draaide (no pun intended).

Adri

Nielsje schreef:

Wij gebruiken op het werk verschillende aanhaalkoppels, aanhankelijk van het soort vet wat gebruikt wordt.
Ik werk in de offshore industrie.

Hier kan ik aan toevoegen dat het in ons geval gaat om bouten met die met een aanzienlijk koppel worden vastgezet: 1200 Nm of meer. Tevens hebben deze bouten (of draadeinden, met aan beide zijden een moer) een speciale coating.

Vet en coating hebben beiden invloed op de voorspanning die je op de bout aanbrengt, met gelijk koppel. De kwaliteit (toelaatbare treksterkte) van de bout is hierin ook erg bepalend! Ik zal eens kijken of ik een tabelletje boven water kan toveren van hoe het hier gaat.

https://www.decabriohoeve.nl/nieuwe-onderdelen-mx-5-na/motor/bouten-en-moeren/mx5-cylinderkop-bouten-set-voor-na-1989-1998-nb-1998-2000-nbfl-2000-2005

Wat ik dan weer niet goed begrijp is waarom een setje van tien kopbouten het bedrag van 199 euro moeten kosten. Dat is bijnaa 20 euro per stuk en ze moeten vast met een koppel van 75 tot 80 Nm, niets bijzonders.

Misschien kan iemand mij uitleggen waarom die prijs op dat nivo ligt, want verder zijn onderdelen van die motor niet om wakker van te liggen.

Ik heb daar even geen idee over, maar het viel mij wel op dat de M8x55 12.9 DIN912 gebruneerde inbusbouten voor de aandrijfassen van m’n 1602 via de dealer op bijna 4 euro per stuk komen, terwijl bouten van exact dezelfde specificatie amper 50 cent kosten bij de technische groothandel. OK, excl. verzenden. Laat je ze brengen, ben je 84 cent per stuk kwijt. Je hebt twaalf nodig. Dan gaat het wel optellen…

Maar het is dan wel wonderlijk dat er kennelijk ook setjes kopbouten voor zo’n MX5 zijn van 25 euro de tien. En wat nou uiteindelijk het verschil is? Behalve welk merk erop staat?

Niet dat we niet dreigen af te dwalen natuurlijk, maar in het kader van ‘hoe werkt dat met bouten, aanhaalmomenten en dergelijke en wat zijn de verschillen in kwaliteit en ontwerp’ is dit misschien wel leerzaam.

Derk