Axel

1984 - 1988
produktie: 60.184

In 1970 was Citroën begonnen met de ontwikkeling van een nieuw compact voertuig. Aanvankelijk in een samenwerking met Fiat (op basis van de Fiat 127), maar na de overname van Citroën door Peugeot werd het project ingrijpend gewijzigd. Daarvoor in de plaats werd de Visa ontwikkeld, die enige gelijkenis met dit concept vertoonde, maar andere techniek kende. Het oorspronkelijk tweedeurs concept, met luchtgekoelde viercilinder-boxermotoren van de GS en torsievering, werd in de kast gelegd. De Axel kende verder het typische satellietdashboard, zoals bekend uit bijvoorbeeld de GSA.

In een samenwerkingsverband met de Roemeense overheid besloot Citroën om de Axel alsnog op de, Oost-Europese, markt te brengen. Daar heette het model Oltcit. Er werd een gigantische fabriek gebouwd nabij Oltena. In 1982 ging de productie van start. Als betaling werden van 1984-1988 exemplaren onder de naam Citroën Axel naar Frankrijk geëxporteerd. Er waren drie motorvarianten leverbaar: de tweecilinder van de Visa, en de 1.1 en 1.3 van de GSA. De tweecilinder werd echter nooit naar het Westen geëxporteerd.

foto: Citroën Communication

Het was allemaal geen succes. De fabriek heeft nooit op haar capaciteit kunnen draaien en de Roemeense economische situatie, corruptie en inefficiëncy hielpen ook niet mee. In 1988 stapte Citroën dan ook uit het programma. In 1994 werd het bedrijf geprivatiseerd onder de naam Oltina. Er werd gestopt met het bouwen van de tweecilindermotoren. Kort daarop werd het overgenomen door Daewoo. In 1996 werd er compleet gestopt met de productie omdat er op elk model $1500 toegelegd moest worden.

Er wordt wel eens gezegd dat de Axel de laatste echte Citroën is, van voor de overname door Peugeot dus. In ieder geval heeft het model eigenzinnige techniek.

[met dank aan Citroenvisa.net]

De ontwikkelingsgeschiedenis van de Visa en de Axel is best een aanvulling waard, omdat dat helemaal niet zo’n eenvoudig verhaal is.

Project Y2

foto via Citroënët.org.uk

De geschiedenis van beide auto’s begint als Michelin zijn 49% aandeel in Citroën aan Fiat verkoopt. Citroën en Fiat gaan samenwerken onder de PARDEVI-overeenkomst (Participation et Développement Industriels). Dat leidt tot de ontwikkeling van diverse voertuigen, waaronder de Fiat 242/Citroën C35 bestelwagens. Een heel ander project is het Project Y: Citroën wil nu eindelijk de onderkant van haar programma opschonen en een eigen ‘supermini’ op de markt zetten. Fiat leent ze daarvoor het platform van de 127, dat door Citroën wat verlengd wordt en wordt voorzien van een eigen koets. Citroën kwam in 1973-’74 in financieel dermate zwaar weer terecht, dat Fiat aan hun kant de stekker uit de PARDEVI-samenwerking trok. Michelin nam hun 49%-aandeel terug. Voor Project Y (inmiddels Project Y-2) betekende dat, dat er geen technische basis meer beschikbaar was.

Project Y2, interieur

foto via passion-citroen.com

Dat betekende niet dat Citroën de ambitie opgaf om een knappe supermini op de weg te zetten. Onder Project TA werd een nieuw platform ontwikkeld, waarbij gebruik werd gemaakt van overdwarse torsievering aan voor- en achterzijde. De aandrijving werd verzorgd door de tweecilinder boxermotor uit de A-types of door de viercilinder boxer uit de GS. Jean Giret tekende het koetswerk en het interieur was van Michel Harmand. Beide zouden ze ook aan de CX werken. Het resultaat was een compacte vijfdeurs auto die alle praktische mogelijkheden van de 2CV combineerde met de soepele lijnvoering die van de designstudio onder leiding van Robert Opron mocht worden verwacht. De weg naar een succesnummer lag open.

Project TA

foto via aronline.co.uk

Dat wil zeggen: als niet Peugeot de praktisch failliete boedel van Citroën had overgenomen. Project TA werd in de ijskast gezet ten faveure van het Project VD. Of althans, het project TA werd onder een nieuwe projectnaam van alweer een nieuw onderstel voorzien. Deze keer was dat het onderstel van de Peugeot 104. Daarvan werden ook de motoren overgenomen. Citroën mocht wel de basismotorisering leveren in de vorm van een tot 652cc vergrote tweecilinder boxer. Michel Harmand hertekende het interieur en het koetswerk kreeg een redelijk eenvoudige facelift. Het resultaat kwam in 1978 op de markt als Citroën Visa.

Project TA ‘Entreprise’

foto via aronline.co.uk

Daarmee was Project TA nog niet uitgediend. In december 1976 startte de Roemeense regering een traject om een eigen auto-industrie te starten. Er waren drie inschrijvers op het project: Citroën, Renault en Volkswagen. Nadat Volkswagen zich terugtrok, bleven de beide Franse merken over. De twee fabrieken die eruit voortkwamen waren Oltcit, waar PSA het Project TA nieuw leven inblies, en Dacia, waar Renault de R12 in licentie liet bouwen. Door eindeloze hoeveelheden bureaucratie en inefficiëntie zou het tot 1982 duren eer er van enige productie sprake was bij Oltcit. De auto die ze bouwden was een licht gewijzigde versie van het TA-project. Zo waren de achterportieren uit het ontwerp bezuinigd, waren daarom de voorportieren verlengd en was de C-stijl aanzienlijk dunner uitgevoerd. Speciaal voor de beroerde Roemeense wegen werd de bodemvrijheid vergroot. Voor het overige was de Oltcit Club het oorspronkelijke Project TA behoorlijk trouw gebleven.

foto: 2d

Vanaf 1984 haalde Citroën de wagen naar West-Europa. Daar werd de Oltcit in een beperkt aantal markten onder de noemer Citroën Axel verkocht. Alle ‘hier’ geleverde modellen hebben 1100 of 1300 GS/A viercilinder onder de kap. De Axel kwam hier uit tegen de tijd dat de Visa oud begon te worden; de wereld op zijn kop. De kwaliteit van de Roemeense Citroën was nauwelijks beter dan dramatisch, zodat garantieclaims aan de orde van de dag waren. Roestgevoelig was de Axel ook, dankzij plaatstaal dat kwalitatief eigenlijk onder het minimum aanvaardbare was. Combineer dat met allerhande productieproblemen, waardoor er maar 60.184 Axels werden geproduceerd, en je weet waarom er tegenwoordig nog zo weinig van over zijn.

Het oorspronkelijke (engelstalige) artikel vind je hier.

Meer over de geschiedenis van de Axel is te vinden in het boek Kleintjes in Crisistijd van Thijs van der Zande, Citrovisie.

1984-1988 Citroën Axel, kleurenwaaier
structuur ontleend aan glasurit.com

Heb je correcties of aanvullingen (ontbrekende foto’s!) op deze kleurenwaaier? Plaats die in het topic Citroën & Panhard Kleuren & Kleurcodes. Daar kun je ook terecht met algemene vragen en opmerkingen over lakkleuren.

beige ECF beige atlas, 1985-1988

foto: citromuseum.com

beige ECD beige sphinx métallisé, 1984-1988

blauw EPU bleu magnétique métallisé, 1986-1988

foto: Citroën Communication

blauw AC661/GNT/EPT, bleu romantique métallisé, 1984-1988

bruin EFH brun maya métallisé, 1985-1988

grijs EVE gris perlé, métallisé, 1984-1988

foto: 2d

rood EKB rouge vallelunga, 1984-1988

foto: XBXG

wit EWA blanc crémant, 1984-1988

wit EWT blanc meije, 1984-1988

foto: CitroenAZU