Op mijn ID20F (1971) zit een dynamo van het merk Paris Rhone, type A13R 109, met een externe spanningsregelaar. Ik wil de koolborstels vervangen. Om bij de koolborstels te kunnen komen heb ik de dynamo geopend. De rotor is eruit gekomen met lager. Ik zie nu de koolborstels zitten in hun houder. Mijn vraag is hoe ik verder te werk moet gaan om de koolborstels uit hun houder te halen en de nieuwe te monteren. Ook het terugplaatsen van de rotor lijkt mij problematisch. De koolborstels zitten dan namelijk in de weg lijkt het. Of zie ik dat verkeerd? 
Heeft iemand ervaring met het (de-)monteren van zo’n dynamo? Zo ja, dan zijn tips en trucs van harte welkom!

Is het een gelijkstroom dynamo?
Nog nooit bij een wisselstroom dynamo gezien dat die uit elkaar moet voor de koolborstels.

Een A13R is een wisselstroom dynamo.
Die heeft als ik het goed gezien heb een “houder” voor de koolborstels die je er aan de achterkant kunt afschroeven en dan radiaal uit moet trekken. Die houder heeft 2 verende “voeten” waar de koolborstels in zitten. Lijkt op de foto in bijlage.

Klik op de thumbnail om de hele afbeelding te zien

Het is inderdaad een wisselstroomdynamo (kort en dik, auto is van 1971). En nee, er zit geen houder op voor de koolborstels. Misschien dat foto’s wat meer duidelijkheid geven. Een van de achterkant en een van de binnenkant.

Klik op de thumbnail om de hele afbeelding te zien

Die kende ik noch niet: Koolborstelhouder geïntegreerd in de diodehouder.
Misschien dat je die bouten aan de achterkant los kunt maken en kijken of dat deksel er niet af wil?

Er zit aan de achterkant geen deksel. Dit gedeelte van het dynamohuis, waar de stator in zit, is uit 1 stuk gegoten. Kan het zijn dat, na de bouten/moeren aan de achterkant losgemaakt te hebben, het hele binnenwerk (stator, koolborstels en diodes) uit het huis getrokken moet worden?

Ja, in het algemeen zit de stator met de wikkelingen geklemd of geschroefd tussen het voor en achter deksel.

ik zie drie moertjes zitten in het huis. als je die losdraait komt dan niet de plaat met koolborstels omhoog eruit?

Achter die plaat die je ziet op de 2e foto moeten de koolborstels zitten. Let er ook even op dat de sleepcontacten op de rotor nog goed zijn, d.w.z. of er nog voldoende koper op zit. Er moet wel wat overgebleven zijn om te zorgen dat deze nog een sleepcontactleven meekunnen. Zoniet dan sta je over enkele tienduizenden kilometers met versleten sleepcontacten. Versleten koolborstels gaan vaak samen met versleten sleepcontacten. Er zijn niet zoveel bedrijven die sleepcontacten kunnen vervangen.
Ik ken er wel 1 mocht je geinteresseerd zijn (heeft veel oude stock aan dynamo-onderdelen).

De sleepcontacten lijken in orde. Ik kan bij de koolborstelhouders, dat is het probleem niet (meer). Ik heb ze losgemaakt en kan er nieuwe koolborstels in monteren (de oude hebben nog een lengte van 0,9 mm, dus vervangen, lijkt me). Bleef nog het probleem dat de koolborstels, zeker de nieuwe, in de weg zitten als ik ze terug zet op hun plek en de rotor terug moet plaatsen. Daar heb ik inmiddels de oplossing voor gevonden (denk ik). Bij de EXC aansluiting op het huis zit een plastic kapje. Als je dat weghaalt ontstaat er een opening waardoor je de (nieuwe) koolborstel even naar buiten kunt halen om zodoende de rotor doorgang te verlenen. Dat lijkt me de oplossing.
Mocht het toch niet lukken, dan kom ik er graag op terug. Zo niet dan kan dit item wat mij betreft worden gesloten. Iedereen die heeft meegedacht hartelijk dank!

Toch nog even ter afronding. De dynamo zit weer in elkaar. Conclusie: de dynamo moet echt uit elkaar om bij beide koolborstels te kunnen. Mijn “oplossing” blijkt toch niet te kloppen. Je kunt de koolborstel achter de EXC-aansluiting niet naar buiten toe vervangen. Bovendien is er nog die andere die aan massa ligt. Bij het weer in elkaar zetten moet je gebruik maken van het feit dat de koolborstels niet recht tegenover elkaar (op 180 graden) zitten, maar op +/- 120 graden. De rotor (met lager) moet er dan in worden gemanoeuvreerd door hem schuin in te brengen en dan tegen de veerdruk van de koolborstels in in positie te brengen.
Weer wat geleerd.

Maar de aanhouder wint, dat is het belangrijkste!

Fijn dat het gelukt is. Na-brandertje: bij veel koolborstelsystemen zit er ergens in de koolborstelhouder in een van buiten bereikbare zijde een klein gaatje, 1 mm ongeveer. Door de koolborstel terug te trekken en met een pinnetje / paperclip in dat gaatje te borgen kun je dan de rotor installeren.

Mooi dat het met wat inventiviteit gelukt is!