Recent verscheen bij Citrovisie een nieuwe uitgave over een onderwerp dat de gemoederen in de Citroën-wereld al lange tijd bezig houdt: de overname van Panhard door Citroën. Hoeveel licht werpt dit nieuwe boek op dat huwelijk?

Om te beginnen: ‘Panhard & Citroën - un Mariage de raison van Yann Le Lay en Bernard Vermeylen is weer een ouderwetse Citrovisie-uitgave. Strak vormgegeven, geheel in stijl met de standaardwerken die Citrovisie over diverse Citroën-onderwerpen heeft uitgegeven. Een vrij lijvig boekwerk ook met 275 pagina’s. En vooral ook weer inhoudelijk enorm degelijk en gedetailleerd. Dat is op zichzelf alweer helemaal genieten. Maar wel met als nadeel (althans, dat zal het voor veel Nederlandse lezers waarschijnlijk zijn) dat het boek vooralsnog enkel in het Frans verschijnt: ondergetekende heeft er daardoor net niet helemaal een ontspannen leeservaring aan gehad.

Het boek duikt wél lekker de diepte in als het om de geschiedenis van Panhard gaat. Dat is op zich al een boeiend onderwerp, want Panhard was als één van de oudste autofabrikanten ter wereld zeker ook een van de meest eigenwijze. Het zou je vergeven zijn als je de techniek die Panhard gebruikte nog creatiever vindt dan wat Citroën allemaal leverde. Tegelijkertijd was Panhard altijd een ouderwetse fabriek, daar waar Citroën het juist van meet af aan op vooruitstrevende massaproductietechnieken wist te gooien. Maar dat is op zich logisch als je je als fabrikant vanaf het begin daarop inrichten kunt. Panhard was van oudsher meer een atelier waarin op artisanale wijze auto’s werden gebouwd, dan een grote fabriek die op efficiëntie en omzetsnelheid was ingericht.

Desondanks vonden de twee fabrikanten elkaar op een bijna volmaakt harmonieuze wijze: Citroën had wegens succes een gebrek aan productiecapaciteit en Panhard had wegens gebrek aan succes capaciteit over. Dat was dus geen ingewikkelde onderhandeling en al in 1955 werkten de twee fabrikanten samen. Een gegeven dat nu haast vergeten lijkt te zijn en waar ook in het boek bijna terloops in de naoorlogse geschiedenis van het oude merk op wordt ingegaan. En dat is toch een beetje een nadeel: de dertien hoofdstukken die de geschiedenis van Panhard zo heerlijk gedetailleerd beschrijven worden gevolgd door één hoofdstuk over de werkelijke huwelijksvoltrekking die na tien jaar verkering plaatsvond.

Het is jammer dat er niet meer uit het boek te halen is over de samenwerking tussen beide bedrijven na de overname dan nu het geval is: ingenieurs van Panhard hebben diverse klussen (mee) aangepakt voor Citroën, waarbij alleen de Dyane een eigen hoofdstuk toebedeeld is. Vooraf was ondergetekende zelf juist erg benieuwd naar wat beide fabrikanten op het gebied van gedeelde kennis voor elkaar hebben betekend. Dat had wat mij betreft meer licht op onderliggende motieven voor het verstandshuwelijk tussen Citroën en Panhard geworpen. De vraag is natuurlijk wel in hoeverre dat aan de beschikbaarheid van bronmateriaal ligt. Hoe dan ook zijn er nog verschillende redenen om nieuwsgierig te blijven naar wat er nou precies tussen beide merken gebeurd is. De zakelijke kant is helder genoeg in beeld gebracht, maar welke tekeningen kwamen er nou van welke tekentafels?

Maar dat neemt niet weg dat het boek hoe dan ook een rijk geïllustreerde en boeiend beschreven geschiedenis van Panhard vormt, inclusief het opgaan van het oude merk in Citroën. Mijns inziens is het boek dan ook alsnog een meer dan welkome verrijking voor de kast met auto-literatuur. Of het dat voor elke Citroën-liefhebber is, ligt waarschijnlijk mede aan de mate van fanatisme voor het merk. Maar zeker voor de liefhebber met een bredere kijk op de geschiedenis van de automobiel is dit een boek om niet te missen. Het grootste voordeel van ‘Panhard & Citroën; un Mariage de Raison?’ is dan ook misschien wel dat dit boek Citrovisie inclusief back catalog wel eens onder de aandacht van de meer algemene auto-historicus zou kunnen brengen. En dát kan alleen maar goed nieuws zijn!

‘Panhard & Citroën - un Mariage de Raison van Yann Le Lay en Bernard Vermeylen telt 275 pagina’s, is een uitgave in de Franse taal en verscheen in juni 2022 als hardcover bij uitgeverij Citrovisie. Het boek kan hier worden besteld.

Tekst: Penny Lane, foto’s: Penny Lane, Citrovisie

Goed nieuws van Citrovisie! Vanwege de vraag naar een Nederlandstalige versie verschijnt, naar verwachting in oktober, een Nederlandstalig tekstboekje, die tegen een geringe meerprijs als bijlage bij het boek kan worden besteld. De verzending daarvan is gratis, dus het boek kan wel nu alvast worden besteld mét de vertaling zonder dat daar extra verzendkosten mee gemoeid zijn.

Derk

Wat houdt dat Nederlandse tekstboekje in: Een vertaling van alle Franse teksten in een apart boekje met handige bladzijde-indeling? Iets als blz 25, kopje 1 en dan de NL tekst?