home » Citroen Nieuws » Citroen Visa » Jean-Luc Marteil, Visa-tovenaar

Heel Citroën-Forum kent Kees “Visa GTI 115” als een groot verhalenverteller. Kees zuigt die verhalen niet uit zijn duim, hij reist heel Europa af om uit de eerste hand waargebeurde Citroën-avonturen op te tekenen. Nu neemt hij ons mee naar de Pyreneeën, naar een heuse Visa-tovenaar. De pot met “1000 Pistes”-toverdrank staat er al te borrelen.

Ik ken de naam Jean-Luc Marteil uit mijn immense verzameling autobladen. Reeds in de jaren ’80 kom ik zijn naam regelmatig tegen en ook nu nog zo af en toe. Jean-Luc is sinds 1982 een fanatieke autosporter. We zijn inmiddels ruim over de 30 jaar autosport heen, dus dit moet volgens mij een heel bijzondere man zijn. Daarom wil ik hem graag ontmoeten; ik spoor hem op en maak een afspraak. Hij reageert dat hij woensdag 25 maart thuis zal zijn. Ik vertrek dan vanuit Urugne en moet er 50 kilometer voor rijden om in een piepklein dorp aan te komen. Het is ver in de bergen van de Pyreneeën op een streep afstand van de Spaanse grens en bij een huis met een prachtig uitzicht over het dal, dat belooft wat!

Natuurlijk ben ik precies op de afgesproken tijd en wordt reeds opgewacht. Ik ontmoet een zo te zien vriendelijke man: Jean Luc Marteil die geboren is in Bayonne in 1952. Hij begeleidt mij naar zijn atelier, een simpel gebouw naast zijn huis dat vol staat met de mooiste apparatuur en machines. Ik sta direct oog in oog met een heuse Visa 1000 Pistes. Een geheel conform het reglement gebouwde ‘groep B’-rallywagen, heel bijzonder en in absolute topconditie. Dat wil dus zeggen dat hij helemaal van polyester is, behalve het dak.

Als ik om me heen kijk, blijkt het hele gebouw vol met Visa-competitieonderdelen te liggen. Je begrijpt dat het water dan bij mij door de mond loopt. Iemand die zich helemaal op deze bijzondere materie zoals de 4x4 aangedreven Visa’s heeft gespecialiseerd, ontmoet je niet iedere dag. Alles ruikt en ziet er uit naar zeer speciale onderdelen; sommige herken ik niet eens. Jean-Luc laat me werkelijk alles zien: overal motoren, cilinderkoppen, nokkenassen, kleppen, veel speciale zuigers, krukassen, spruitstukken, vliegwielen, versnellingsbakken, enz. Alles is prachtig mooi schoon. Als de kasten open gaan, staan daar de speciale 4x4-aandrijfonderdelen. Hier ligt genoeg mooi spul om nog lang voort te kunnen. Al deze 4x4-onderdelen zijn toen speciaal door Dennis Mathiot voor deze Visa’s ontwikkeld. Hij was het ook die de 200 Visa 1000 Pistes op onze aarde bracht en tot een competitieleven wist te wekken.

Volgens Jean-Luc zijn de motoren en de gehele mechaniek best betrouwbaar en tegen het geweld bestand. Alleen de gehuurde 1000 Pistes worden door de niet-eigenaren stuk gereden. Ik zie een zuiger uit de motor die door Yves Mathon, de huidige baas van Citroën Racing, is stuk gereden; een kromme drijfstand en een stukje zuiger die ik herken uit mijn Panhard-tijd.

Langzaam maar zeker kom ik er achter dat vrijwel alle 1000 Pistes die er momenteel in competitie rijden - en dat zijn er niet zo veel - dankzij Jean-Luc Marteil hun kunsten kunnen vertonen. Dit is echt het adres dat de zeer speciale onderdelen aan de diverse verhuurders levert. Het inbouwen doen ze dan zelf. Ook in België is de 1000 Pistes voorzien van Marteil-mechaniek. Dat de 1000 Pistes best taai zijn in de strijd komt doordat ze vrijwel niets wegen met hun koets uit polyester.

Op het gebied van schokbrekers en vering zie ik de mooiste onderdelen van Viarouge, tevens uitlaatsystemen en remmerij. Je weet niet waar je kijken moet. Op mijn vraag om alles op de foto te mogen zetten, vindt hij dat geen enkel probleem en ook ‘zijn’ 1000 Pistes wordt speciaal voor mij gestart. Het geluid uit een top geprepareerde motor in het vooronder spreekt me natuurlijk aan en hij zegt dat 9000/9200 toeren geen probleem zijn. Het klinkt mij als muziek in de oren. Ook krijg ik een cardanas in mijn handen gedrukt. Het is er een van een BX 4x4 TC. Die past ook in de Visa en dankzij het carbonfiber weegt hij maar een derde van de originele metalen uitvoering.

Zijn eerste levensjaren woonde Jean-Luc in de regio Bayonne en vanaf 1971 tot 2001, toen hij voor Citroën actief was, in de regio Parijs. Ook het bedrijf van Denis Mathiot is in de regio van Parijs en daar heeft Jean-Luc het vak en de specialistische kennis opgedaan. In 2002 is hij teruggekeerd naar het bergdorp waar hij nu nog steeds woont. Zijn staat van dienst is enorm. Citroën begon in 1981 de autosport met een Visa groep 5, een product dat voortkwam uit de Visa Super X. In 1982 bouwde men de 200 Visa’s Trophée groep B. In 1982 en 1983 rijdt Jean-Luc in de Trophée, in 1984 met een Chrono 1440 groep B. De jaren 1985, 1986 en 1987 worden de succesvolste met de Visa 1000 Pistes. Aan vrijwel alle toen belangrijke wedstrijden wordt deelgenomen, waaronder ook de Acropolis en ook een op het eiland Réunion. In 1988 gaat Jean-Luc Marteil zijn heil zoeken in de Citroën AX Sport, vervolgens gaat hij van 1989 tot en met 1992 verder in de AX groep A, waarin hij in 1992 zelfs kampioen wordt. De jaren 1993 tot en met 1995 neemt hij plaats in een Citroën ZX 16V zowel voor groep N als voor groep A.

In al die tijd komt ook af en toe de Visa nog in actie. In 1998/’99 komt de Visa weer wat vaker aan de start in de belangrijkste rally’s op onverhard, zoals de Rallye Mille Pistes in de Provence. Weliswaar op een lager pitje, blijft Jean-Luc al die tijd de Visa 1000 Pistes trouw. Hij verschijnt alleen op de evenementen die hem aanstaan. De laatste leuke uitstap was de deelname aan de Rally du Maroc in 2012. Momenteel is rallyrijden erg kostbaar, ook voor een pensioengerechtigde. In het werkbare leven was hij werkzaam bij het Franse EDF, waar hij veel vrijheid kreeg om dat met de autosport te combineren.

Na twee uur vind ik het tijd om weer op te stappen en bedank Jean-Luc Marteil voor zijn gastvrijheid. Op weg naar mijn auto zie ik nog een terrein met onder een afdak een Visa 1000 Pistes in opbouw; hij is onlangs gespoten en moet verder worden afgebouwd. In de hoek staat er ook nog een die speciaal voor autocross is bestemd. Voor mij weer een ritje terug naar de caravan in Urugne. Morgen koppel ik die weer aan mijn auto, want dan gaan we verder naar het zuiden, nog meer Citroën-avonturen tegemoet.

Je kunt hier reageren op dit artikel.

tekst en foto’s: Visa GTI 115